韩非子解老拼音版注音版

雕龙文库 分享 时间: 收藏本文

韩非子解老拼音版注音版

文言文之家为大家整理韩非子解老拼音版、韩非子解老注音版,欢迎阅读。

韩非子解老注音版

《 解jiě老lǎo 》

 德dé者zhě , 内nèi也yě 。 得dé者zhě , 外wài也yě 。" 上shàng德dé不bù德dé ", 言yán其qí神shén不bù淫yín于yú外wài也yě 。 神shén不bù淫yín于yú外wài , 则zé身shēn全quán 。 身shēn全quán之zhī谓wèi德dé 。 德dé者zhě , 得dé身shēn也yě 。 凡fán德dé者zhě , 以yǐ无wú为wéi集jí , 以yǐ无wú欲yù成chéng , 以yǐ不bù思sī安ān , 以yǐ不bù用yòng固gù 。 为wéi之zhī欲yù之zhī , 则zé德dé无wú舍shè ; 德dé无wú舍shè , 则zé不bù全quán 。 用yòng之zhī思sī之zhī , 则zé不bù固gù ; 不bù固gù , 则zé无wú功gōng ; 无wú功gōng , 则zé生shēng于yú德dé 。 德dé则zé无wú德dé , 不bù德dé则zé有yǒu德dé 。 故gù曰yuē:" 上shàng德dé不bù德dé , 是shì以yǐ有yǒu德dé 。"

 所suǒ以yǐ贵guì无wú为wéi无wú思sī为wéi虚xū者zhě , 谓wèi其qí意yì无wú所suǒ制zhì也yě 。 夫fū无wú术shù者zhě , 故gù以yǐ无wú为wéi无wú思sī为wéi虚xū也yě 。 夫fū故gù以yǐ无wú为wéi无wú思sī为wéi虚xū者zhě , 其qí意yì常cháng不bù忘wàng虚xū , 是shì制zhì于yú为wéi虚xū也yě 。 虚xū者zhě , 谓wèi其qí意yì无wú所suǒ制zhì也yě 。 今jīn制zhì于yú为wéi虚xū , 是shì不bù虚xū也yě 。 虚xū者zhě之zhī无wú为wéi也yě , 不bù以yǐ无wú为wéi为wéi有yǒu常cháng 。 不bù以yǐ无wú为wéi为wéi有yǒu常cháng , 则zé虚xū ; 虚xū , 则zé德dé盛shèng ; 德dé盛shèng之zhī为wéi上shàng德dé 。 故gù曰yuē :" 上shàng德dé无wú为wéi而ér无wú不bù为wéi也yě 。" 仁rén者zhě , 谓wèi其qí中zhōng心xīn欣xīn然rán爱ài人rén也yě ; 其qí喜xǐ人rén之zhī有yǒu福fú , 而ér恶è人rén之zhī有yǒu祸huò也yě ; 生shēng心xīn之zhī所suǒ不bù能néng已yǐ也yě , 非fēi求qiú其qí报bào也yě 。 故gù曰yuē :" 上shàng仁rén为wèi之zhī而ér无wú以yǐ为wéi也yě 。"

 义yì者zhě , 君jūn臣chén上shàng下xià之zhī事shì , 父fù子zǐ贵guì贱jiàn之zhī差chā也yě , 知zhī交jiāo朋péng友yǒu之zhī接jiē也yě , 亲qīn疏shū内nèi外wài之zhī分fēn也yě 。 臣chén事shì君jūn宜yí , 下xià怀huái上shàng宜yí , 子zǐ事shì父fù宜yí , 贱jiàn敬jìng贵guì宜yí , 知zhī交jiāo朋péng友yǒu之zhī相xiāng助zhù也yě宜yí , 亲qīn者zhě内nèi而ér疏shū者zhě外wài宜yí 。 义yì者zhě , 谓wèi其qí宜yí也yě , 宜yí而ér为wéi之zhī 。 故gù曰yuē :" 上shàng义yì为wèi之zhī而ér有yǒu以yǐ为wéi也yě 。"

 礼lǐ者zhě , 所suǒ以yǐ貌mào情qíng也yě , 群qún义yì之zhī文wén章zhāng也yě , 君jūn臣chén父fù子zǐ之zhī交jiāo也yě , 贵guì贱jiàn贤xián不bù肖xiào之zhī所suǒ以yǐ别bié也yě 。 中zhōng心xīn怀huái而ér不bù谕yù , 故gù疾jí趋qū卑bēi拜bài而ér明míng之zhī ; 实shí心xīn爱ài而ér不bù知zhī , 故gù好hǎo言yán繁fán辞cí以yǐ信xìn之zhī 。 礼lǐ者zhě , 外wài饰shì之zhī所suǒ以yǐ谕yù内nèi也yě 。 故gù曰yuē : 礼lǐ以yǐ貌mào情qíng也yě 。 凡fán人rén之zhī为wéi外wài物wù动dòng也yě , 不bù知zhī其qí为wéi身shēn之zhī礼lǐ也yě 。 众zhòng人rén之zhī为wéi礼lǐ也yě , 以yǐ尊zūn他tā人rén也yě , 故gù时shí劝quàn时shí衰shuāi 。 君jūn子zǐ之zhī为wéi礼lǐ , 以yǐ为wéi其qí身shēn ; 以yǐ为wéi其qí身shēn , 故gù神shén之zhī为wéi上shàng礼lǐ ; 上shàng礼lǐ神shén而ér众zhòng人rén贰èr , 故gù不bù能néng相xiāng应yìng ; 不bù能néng相xiāng应yìng , 故gù曰yuē :" 上shàng礼lǐ为wèi之zhī而ér莫mò之zhī应yīng 。" 众zhòng人rén虽suī贰èr , 圣shèng人rén之zhī复fù恭gōng敬jìng尽jìn手shǒu足zú之zhī礼lǐ也yě不bù衰shuāi 。 故gù曰yuē :" 攘rǎng臂bì而ér仍réng之zhī 。"

 道dào有yǒu积jī而ér积jī有yǒu功gōng ; 德dé者zhě , 道dào之zhī功gōng 。 功gōng有yǒu实shí而ér实shí有yǒu光guāng ; 仁rén者zhě , 德dé之zhī光guāng 。 光guāng有yǒu泽zé而ér泽zé有yǒu事shì ; 义yì者zhě , 仁rén之zhī事shì也yě 。 事shì有yǒu礼lǐ而ér礼lǐ有yǒu文wén ; 礼lǐ者zhě , 义yì之zhī文wén也yě 。 故gù曰yuē :" 失shī道dào而ér后hòu失shī德dé , 失shī德dé而ér后hòu失shī仁rén , 失shī仁rén而ér后hòu失shī义yì , 失shī义yì而ér后hòu失shī礼lǐ 。"

 礼lǐ为wéi情qíng貌mào者zhě也yě , 文wén为wéi质zhì饰shì者zhě也yě 。 夫fū君jūn子zǐ取qǔ情qíng而ér去qù貌mào , 好hǎo质zhì而ér恶è饰shì 。 夫fū恃shì貌mào而ér论lùn情qíng者zhě , 其qí情qíng恶è也yě ; 须xū饰shì而ér论lùn质zhì者zhě , 其qí质zhì衰shuāi也yě 。 何hé以yǐ论lùn之zhī ? 和hé氏shì之zhī璧bì , 不bù饰shì以yǐ五wǔ采cǎi ; 隋suí侯hóu之zhī珠zhū , 不bù饰shì以yǐ银yín黄huáng 。 其qí质zhì至zhì美měi , 物wù不bù足zú以yǐ饰shì之zhī 。 夫fū物wù之zhī待dài饰shì而ér后hòu行xíng者zhě , 其qí质zhì不bù美měi也yě 。 是shì以yǐ父fù子zǐ之zhī间jiān , 其qí礼lǐ朴piáo而ér不bù明míng , 故gù曰yuē :" 理lǐ薄báo也yě 。" 凡fán物wù不bù并bìng盛shèng , 阴yīn阳yáng是shì也yě ; 理lǐ相xiāng夺duó予yǔ , 威wēi德dé是shì也yě ; 实shí厚hòu者zhě貌mào薄báo , 父fù子zǐ之zhī礼lǐ是shì也yě 。 由yóu是shì观guān之zhī , 礼lǐ繁fán者zhě , 实shí心xīn衰shuāi也yě 。 然rán则zé为wéi礼lǐ者zhě , 事shì通tōng人rén之zhī朴pǔ心xīn者zhě也yě 。 众zhòng人rén之zhī为wéi礼lǐ也yě , 人rén应yīng则zé轻qīng欢huān , 不bù应yīng则zé责zé怨yuàn 。 今jīn为wèi礼lǐ者zhě事shì通tōng人rén之zhī朴pǔ心xīn而ér资zī之zhī以yǐ相xiāng责zé之zhī分fēn , 能néng毋wú争zhēng乎hū ? 有yǒu争zhēng则zé乱luàn , 故gù曰yuē :" 夫fū礼lǐ者zhě , 忠zhōng信xìn之zhī薄báo也yě , 而ér乱luàn之zhī首shǒu乎hū 。"

 先xiān物wù行xíng先xiān理lǐ动dòng之zhī谓wèi前qián识shí 。 前qián识shí者zhě , 无wú缘yuán而ér妄wàng意yì度dù也yě 。 何hé以yǐ论lùn之zhī ? 詹zhān何hé坐zuò , 弟dì子zǐ侍shì , 牛niú鸣míng于yú门mén外wài 。 弟dì子zǐ曰yuē :" 是shì黑hēi牛niú也yě在zài而ér白bái其qí题tí 。" 詹zhān何hé曰yuē :" 然rán, 是shì黑hēi牛niú也yě , 而ér白bái在zài其qí角jiǎo 。" 使shǐ人rén视shì之zhī , 果guǒ黑hēi牛niú而ér以yǐ布bù裹guǒ其qí角jiǎo 。 以yǐ詹zhān子zi之zhī术shù , 婴yīng众zhòng人rén之zhī心xīn , 华huá焉yān殆dài矣yǐ ! 故gù曰yuē :" 道dào之zhī华huá也yě 。" 尝cháng试shì释shì詹zhān子zi之zhī察chá , 而ér使shǐ五wǔ尺chǐ之zhī愚yú童tóng子zǐ视shì之zhī , 亦yì知zhī其qí黑hēi牛niú而ér以yǐ布bù裹guǒ其qí角jiǎo也yě 。 故gù以yǐ詹zhān子zi之zhī察chá , 苦kǔ心xīn伤shāng神shén , 而ér后hòu与yǔ五wǔ尺chǐ之zhī愚yú童tóng子zǐ同tóng功gōng , 是shì以yǐ曰yuē :" 愚yú之zhī首shǒu也yě 。" 故gù曰yuē :" 前qián识shí者zhě , 道dào之zhī华huá也yě , 而ér愚yú之zhī首shǒu也yě 。"

 所suǒ谓wèi " 大dà丈zhàng夫fū " 者zhě , 谓wèi其qí智zhì之zhī大dà也yě 。 所suǒ谓wèi " 处chù其qí厚hòu而ér不bù处chù其qí薄báo " 者zhě , 行háng情qíng实shí而ér去qù礼lǐ貌mào也yě 。 所suǒ谓wèi " 处chù其qí实shí不bù处chù其qí华huá " 者zhě , 必bì缘yuán理lǐ , 不bù径jìng绝jué也yě 。 所suǒ谓wèi " 去qù彼bǐ取qǔ此cǐ " 者zhě , 去qù貌mào 、 径jìng绝jué而ér取qǔ缘yuán理lǐ 、 好hǎo情qíng实shí也yě 。 故gù曰yuē :" 去qù彼bǐ取qǔ此cǐ 。"

 人rén有yǒu祸huò , 则zé心xīn畏wèi恐kǒng ; 心xīn畏wèi恐kǒng , 则zé行xíng端duān直zhí ; 行xíng端duān直zhí , 则zé思sī虑lǜ熟shú ; 思sī虑lǜ熟shú , 则zé得dé事shì理lǐ 。 行xíng端duān直zhí , 则zé无wú祸huò害hài ; 无wú祸huò害hài , 则zé尽jìn天tiān年nián 。 得dé事shì理lǐ , 则zé必bì成chéng功gōng 。 尽jìn天tiān年nián , 则zé全quán而ér寿shòu 。 必bì成chéng功gōng , 则zé富fù与yǔ贵guì 。 全quán寿shòu富fù贵guì之zhī谓wèi福fú 。 而ér福fú本běn于yú有yǒu祸huò 。 故gù曰yuē :" 祸huò兮xī福fú之zhī所suǒ倚yǐ 。" 以yǐ成chéng其qí功gōng也yě 。

 人rén有yǒu福fú , 则zé富fù贵guì至zhì ; 富fù贵guì至zhì , 则zé衣yī食shí美měi ; 衣yī食shí美měi , 则zé骄jiāo心xīn生shēng ; 骄jiāo心xīn生shēng , 则zé行xíng邪xié僻pì而ér动dòng弃qì理lǐ 。 行xíng邪xié僻pì , 则zé身shēn夭yāo死sǐ ; 动dòng弃qì理lǐ , 则zé无wú成chéng功gōng 。 夫fū内nèi有yǒu死sǐ夭yāo之zhī难nán而ér外wài无wú成chéng功gōng之zhī名míng者zhě , 大dà祸huò也yě 。 而ér祸huò本běn生shēng于yú有yǒu福fú 。 故gù曰yuē :" 福fú兮xī祸huò之zhī所suǒ伏fú 。"

 夫fū缘yuán道dào理lǐ以yǐ从cóng事shì者zhě , 无wú不bù能néng成chéng 。 无wú不bù能néng成chéng者zhě , 大dà能néng成chéng天tiān子zǐ之zhī势shì尊zūn , 而ér小xiǎo易yì得dé卿qīng相xiāng将jiāng军jūn之zhī赏shǎng禄lù 。 夫fū弃qì道dào理lǐ而ér妄wàng举jǔ动dòng者zhě , 虽suī上shàng有yǒu天tiān子zǐ诸zhū侯hóu之zhī势shì尊zūn , 而ér下xià有yǒu猗yī顿dùn 、 陶táo硃zhū 、 卜bǔ祝zhù之zhī富fù , 犹yóu失shī其qí民mín人rén而ér亡wáng其qí财cái资zī也yě 。 众zhòng人rén之zhī轻qīng弃qì道dào理lǐ而ér易yì妄wàng举jǔ动dòng者zhě , 不bù知zhī其qí祸huò福fú之zhī深shēn大dà而ér道dào阔kuò远yuǎn若ruò是shì也yě, 故gù谕yù人rén曰yuē :" 孰shú知zhī其qí极jí 。"

 人rén莫mò不bù欲yù富fù贵guì全quán寿shòu , 而ér未wèi有yǒu能néng免miǎn于yú贫pín贱jiàn死sǐ夭yāo之zhī祸huò也yě 。 心xīn欲yù富fù贵guì全quán寿shòu , 而ér今jīn贫pín贱jiàn死sǐ夭yāo , 是shì不bù能néng至zhì于yú其qí所suǒ欲yù至zhì也yě 。 凡fán失shī其qí所suǒ欲yù之zhī路lù而ér妄wàng行xíng者zhě之zhī谓wèi迷mí , 迷mí则zé不bù能néng至zhì于yú其qí所suǒ欲yù至zhì矣yǐ 。 今jīn众zhòng人rén之zhī不bù能néng至zhì于yú其qí所suǒ欲yù至zhì , 故gù曰yuē :" 迷mí 。" 众zhòng人rén之zhī所suǒ不bù能néng至zhì于yú其qí所suǒ欲yù至zhì也yě , 自zì天tiān地dì之zhī剖pōu判pàn以yǐ至zhì于yú今jīn 。 故gù曰yuē :" 人rén之zhī迷mí也yě, 其qí日rì故gù以yǐ久jiǔ矣yǐ 。"

 所suǒ谓wèi方fāng者zhě , 内nèi外wài相xiāng应yìng也yě , 言yán行xíng相xiāng称chèn也yě 。 所suǒ谓wèi廉lián者zhě , 必bì生shēng死sǐ之zhī命mìng也yě , 轻qīng恬tián资zī财cái也yě 。 所suǒ谓wèi直zhí者zhě , 义yì必bì公gōng正zhèng , 公gōng心xīn不bù偏piān党dǎng也yě 。 所suǒ谓wèi光guāng者zhě, 官guān爵jué尊zūn贵guì , 衣yī裘qiú壮zhuàng丽lì也yě 。 今jīn有yǒu道dào之zhī士shì , 虽suī中zhōng外wài信xìn顺shùn , 不bù以yǐ诽fěi谤bàng穷qióng堕duò ; 虽suī死sǐ节jié轻qīng财cái , 不bù以yǐ侮wǔ罢bà羞xiū贪tān ; 虽suī义yì端duān不bù党dǎng , 不bù以yǐ去qù邪xié罪zuì私sī ; 虽suī势shì尊zūn衣yī美měi , 不bù以yǐ夸kuā贱jiàn欺qī贫pín 。 其qí故gù何hé也yě ? 使shǐ失shī路lù者zhě而ér肯kěn听tīng习xí问wèn知zhī , 即jí不bù成chéng迷mí也yě 。 今jīn众zhòng人rén之zhī所suǒ以yǐ欲yù成chéng功gōng而ér反fǎn为wéi败bài者zhě , 生shēng于yú不bù知zhī道dào理lǐ , 而ér不bù肯kěn问wèn知zhī而ér听tīng能néng 。 众zhòng人rén不bù肯kěn问wèn知zhī听tīng能néng , 而ér圣shèng人rén强qiáng以yǐ其qí祸huò败bài适shì之zhī , 则zé怨yuàn 。 众zhòng人rén多duō而ér圣shèng人rén寡guǎ , 寡guǎ之zhī不bù胜shèng众zhòng , 数shù也yě 。 今jīn举jǔ动dòng而ér与yǔ天tiān下xià之zhī为wéi仇qiú , 非fēi全quán身shēn长cháng生shēng之zhī道dào也yě, 是shì以yǐ行xíng轨guǐ节jié而ér举jǔ之zhī也yě 。 故gù曰yuē :" 方fāng而ér不bù割gē , 廉lián而ér不bù刿guì , 直zhí而ér不bù肆sì , 光guāng而ér不bù耀yào 。"

 聪cōng明míng睿ruì智zhì , 天tiān也yě ; 动dòng静jìng思sī虑lǜ , 人rén也yě 。 人rén也yě者zhě , 乘chéng于yú天tiān明míng以yǐ视shì , 寄jì于yú天tiān聪cōng以yǐ听tīng , 托tuō于yú天tiān智zhì以yǐ思sī虑lǜ 。 故gù视shì强qiáng , 则zé目mù不bù明míng ; 听tīng甚shèn , 则zé耳ěr不bù聪cōng ; 思sī虑lǜ过guò度dù, 则zé智zhì识shí乱luàn 。 目mù不bù明míng , 则zé不bù能néng决jué黑hēi白bái之zhī分fēn ; 耳ěr不bù聪cōng , 则zé不bù能néng别bié清qīng浊zhuó之zhī声shēng ; 智zhì识shí乱luàn , 则zé不bù能néng审shěn得dé失shī之zhī地dì 。 目mù不bù能néng决jué黑hēi白bái之zhī色sè则zé谓wèi之zhī盲máng ; 耳ěr不bù能néng别bié清qīng浊zhuó之zhī声shēng则zé谓wèi之zhī聋lóng ; 心xīn不bù能néng审shěn得dé失shī之zhī地dì则zé谓wèi之zhī狂kuáng 。 盲máng则zé不bù能néng避bì昼zhòu日rì之zhī险xiǎn , 聋lóng则zé不bù能néng知zhī雷léi霆tíng之zhī害hài , 狂kuáng则zé不bù能néng免miǎn人rén间jiān法fǎ令lìng之zhī祸huò 。 书shū之zhī所suǒ谓wèi " 治zhì人rén " 者zhě , 适shì动dòng静jìng之zhī节jié , 省shěng思sī虑lǜ之zhī费fèi也yě 。 所suǒ谓wèi " 事shì天tiān " 者zhě , 不bù极jí聪cōng明míng之zhī力lì , 不bù尽jìn智zhì识shí之zhī任rèn 。 苟gǒu极jí尽jìn , 则zé费fèi神shén多duō ; 费fèi神shén多duō , 则zé盲máng聋lóng悖bèi狂kuáng之zhī祸huò至zhì , 是shì以yǐ啬sè之zhī 。 啬sè之zhī者zhě , 爱ài其qí精jīng神shén , 啬sè其qí智zhì识shí也yě 。 故gù曰yuē :" 治zhì人rén事shì天tiān莫mò如rú啬sè 。"

 众zhòng人rén之zhī用yòng神shén也yě躁zào , 躁zào则zé多duō费fèi , 多duō费fèi之zhī谓wèi侈chǐ 。 圣shèng人rén之zhī用yòng神shén也yě静jìng , 静jìng则zé少shǎo费fèi , 少shǎo费fèi之zhī谓wèi啬sè 。 啬sè之zhī谓wèi术shù也yě , 生shēng于yú道dào理lǐ 。 夫fū能néng啬sè也yě , 是shì从cóng于yú道dào而ér服fú于yú理lǐ者zhě也yě 。 众zhòng人rén离lí于yú患huàn , 陷xiàn于yú祸huò , 犹yóu未wèi知zhī退tuì , 而ér不bù服fú从cóng道dào理lǐ 。 圣shèng人rén虽suī未wèi见jiàn祸huò患huàn之zhī形xíng , 虚xū无wú服fú从cóng于yú道dào理lǐ , 以yǐ称chēng蚤zǎo服fú 。 故gù曰yuē :" 夫fū谓wèi啬sè , 是shì以yǐ蚤zǎo服fú。" 知zhī治zhì人rén者zhě , 其qí思sī虑lǜ静jìng ; 知zhī事shì天tiān者zhě , 其qí孔kǒng窍qiào虚xū 。 思sī虑lǜ静jìng , 故gù德dé不bù去qù ; 孔kǒng窍qiào虚xū , 则zé和hé气qì日rì入rù 。 故gù曰yuē :" 重zhòng积jī德dé 。" 夫fū能néng令lìng故gù德dé不bù去qù , 新xīn和hé气qì日rì至zhì者zhě , 蚤zǎo服fú者zhě也yě。 故gù曰yuē :" 蚤zǎo服fú , 是shì谓wèi重zhòng积jī德dé 。" 积jī德dé而ér后hòu神shén静jìng , 神shén静jìng而ér后hòu和hé多duō , 和hé多duō而ér后hòu计jì得dé , 计jì得dé而ér后hòu能néng御yù万wàn物wù , 能néng御yù万wàn物wù则zé战zhàn易yì胜shèng敌dí , 战zhàn易yì胜shèng敌dí而ér论lùn必bì盖gài世shì , 论lùn必bì盖gài世shì , 故gù曰yuē " 无wú不bù克kè 。" 无wú不bù克kè本běn于yú重zhòng积jī德dé , 故gù曰yuē " 重zhòng积jī德dé , 则zé无wú不bù克kè 。" 战zhàn易yì胜shèng敌dí , 则zé兼jiān有yǒu天tiān下xià ; 论lùn必bì盖gài世shì , 则zé民mín人rén从cóng 。 进jìn兼jiān有yǒu天tiān下xià而ér退tuì从cóng民mín人rén , 其qí术shù远yuǎn , 则zé众zhòng人rén莫mò见jiàn其qí端duān末mò 。 莫mò见jiàn其qí端duān末mò , 是shì以yǐ莫mò知zhī其qí极jí 。 故gù曰yuē :" 无wú不bù克kè , 则zé莫mò知zhī其qí极jí 。"

 凡fán有yǒu国guó而ér后hòu亡wáng之zhī , 有yǒu身shēn而ér后hòu殃yāng之zhī , 不bù可kě谓wèi能néng有yǒu其qí国guó 、 能néng保bǎo其qí身shēn 。 夫fū能néng有yǒu其qí国guó , 必bì能néng安ān其qí社shè稷jì ; 能néng保bǎo其qí身shēn , 必bì能néng终zhōng其qí天tiān年nián ; 而ér后hòu可kě谓wèi能néng有yǒu其qí国guó 、 能néng保bǎo其qí身shēn矣yǐ 。 夫fū能néng有yǒu其qí国guó 、 保bǎo其qí身shēn者zhě , 必bì且qiě体tǐ道dào 。 体tǐ道dào , 则zé其qí智zhì深shēn ; 其qí智zhì深shēn , 则zé其qí会huì远yuǎn ; 其qí会huì远yuǎn , 众zhòng人rén莫mò能néng见jiàn其qí所suǒ极jí 。 唯wéi夫fū能néng令lìng人rén不bù见jiàn其qí事shì极jí , 不bù见jiàn其qí事shì极jí者zhě为wéi保bǎo其qí身shēn 、 有yǒu其qí国guó 。 故gù曰yuē :" 莫mò知zhī其qí极jí 。 莫mò知zhī其qí极jí , 则zé可kě以yǐ有yǒu国guó 。"

 所suǒ谓wèi " 有yǒu国guó之zhī母mǔ ": 母mǔ者zhě , 道dào也yě ; 道dào也yě者zhě , 生shēng于yú所suǒ以yǐ有yǒu国guó之zhī术shù ; 所suǒ以yǐ有yǒu国guó之zhī术shù , 故gù谓wèi之zhī " 有yǒu国guó之zhī母mǔ 。" 夫fū道dào以yǐ与yǔ世shì周zhōu旋xuán者zhě , 其qí建jiàn生shēng也yě长cháng , 持chí禄lù也yě久jiǔ 。 故gù曰yuē :" 有yǒu国guó之zhī母mǔ , 可kě以yǐ长cháng久jiǔ 。" 树shù木mù有yǒu曼màn根gēn , 有yǒu直zhí根gēn 。 直zhí根gēn者zhě , 书shū之zhī所suǒ谓wèi " 柢dǐ " 也yě 。 柢dǐ也yě者zhě , 木mù之zhī所suǒ以yǐ建jiàn生shēng也yě ; 曼màn根gēn者zhě , 木mù之zhī所suǒ以yǐ持chí生shēng也yě 。 德dé也yě者zhě , 人rén之zhī所suǒ以yǐ建jiàn生shēng也yě ; 禄lù也yě者zhě , 人rén之zhī所suǒ以yǐ持chí生shēng也yě 。 今jīn建jiàn于yú理lǐ者zhě , 其qí持chí禄lù也yě久jiǔ , 故gù曰yuē :" 深shēn其qí根gēn 。" 体tǐ其qí道dào者zhě , 其qí生shēng日rì长cháng , 故gù曰yuē :" 固gù其qí柢dǐ 。" 柢dǐ固gù , 则zé生shēng长zhǎng ; 根gēn深shēn , 则zé视shì久jiǔ , 故gù曰yuē :" 深shēn其qí根gēn , 固gù其qí柢dǐ , 长cháng生shēng久jiǔ视shì之zhī道dào也yě 。"

 工gōng人rén数shù变biàn业yè则zé失shī其qí功gōng , 作zuò者zhě数shù摇yáo徙xǐ则zé亡wáng其qí功gōng 。 一yī人rén之zhī作zuò , 日rì亡wáng半bàn日rì , 十shí日rì则zé亡wáng五wǔ人rén之zhī功gōng矣yǐ ; 万wàn人rén之zhī作zuò , 日rì亡wáng半bàn日rì , 十shí日rì则zé亡wáng五wǔ万wàn人rén之zhī功gōng矣yǐ 。 然rán则zé数shù变biàn业yè者zhě , 其qí人rén弥mí众zhòng , 其qí亏kuī弥mí大dà矣yǐ 。 凡fán法fǎ令lìng更gèng则zé利lì害hài易yì , 利lì害hài易yì则zé民mín务wù变biàn , 民mín务wù变biàn谓wèi之zhī变biàn业yè 。 故gù以yǐ理lǐ观guān之zhī , 事shì大dà众zhòng而ér数shù摇yáo之zhī , 则zé少shǎo成chéng功gōng ; 藏cáng大dà器qì而ér数shù徙xǐ之zhī , 则zé多duō败bài伤shāng ; 烹pēng小xiǎo鲜xiān而ér数shù挠náo之zhī , 则zé贼zéi其qí宰zǎi ; 治zhì大dà国guó而ér数shù变biàn法fǎ , 则zé民mín苦kǔ之zhī 。 是shì以yǐ有yǒu道dào之zhī君jūn贵guì静jìng , 不bù重zhòng变biàn法fǎ 。 故gù曰yuē :" 治zhì大dà国guó者zhě若ruò烹pēng小xiǎo鲜xiān 。"

 人rén处chù疾jí则zé贵guì医yī , 有yǒu祸huò则zé畏wèi鬼guǐ 。 圣shèng人rén在zài上shàng , 则zé民mín少shǎo欲yù ; 民mín少shǎo欲yù , 则zé血xuè气qì治zhì而ér举jǔ动dòng理lǐ ; 举jǔ动dòng理lǐ则zé少shǎo祸huò害hài 。 夫fū内nèi无wú痤cuó疽jū瘅dàn痔zhì之zhī害hài , 而ér外wài无wú刑xíng罚fá法fǎ诛zhū之zhī祸huò者zhě , 其qí轻qīng恬tián鬼guǐ也yě甚shèn 。 故gù曰yuē :" 以yǐ道dào莅lì天tiān下xià , 其qí鬼guǐ不bù神shén 。" 治zhì世shì之zhī民mín , 不bù与yǔ鬼guǐ神shén相xiāng害hài也yě 。 故gù曰yuē :" 非fēi其qí鬼guǐ不bù神shén也yě , 其qí神shén不bù伤shāng人rén也yě 。" 鬼guǐ祟suì也yě疾jí人rén之zhī谓wèi鬼guǐ伤shāng人rén , 人rén逐zhú除chú之zhī之zhī谓wèi人rén伤shāng鬼guǐ也yě 。 民mín犯fàn法fǎ令lìng之zhī谓wèi民mín伤shāng上shàng , 上shàng刑xíng戮lù民mín之zhī谓wèi上shàng伤shāng民mín 。 民mín不bù犯fàn法fǎ , 则zé上shàng亦yì不bù行xíng刑xíng ; 上shàng不bù行xíng刑xíng之zhī谓wèi上shàng不bù伤shāng人rén , 故gù曰yuē :" 圣shèng人rén亦yì不bù伤shāng民mín 。" 上shàng不bù与yǔ民mín相xiāng害hài , 而ér人rén不bù与yǔ鬼guǐ相xiāng伤shāng , 故gù曰yuē :" 两liǎng不bù相xiāng伤shāng 。" 民mín不bù敢gǎn犯fàn法fǎ , 则zé上shàng内nèi不bù用yòng刑xíng罚fá , 而ér外wài不bù事shì利lì其qí产chǎn业yè 。 上shàng内nèi不bù用yòng刑xíng罚fá , 而ér外wài不bù事shì利lì其qí产chǎn业yè , 则zé民mín蕃fān息xī 。 民mín蕃fān息xī而ér畜chù积jī盛shèng 。 民mín蕃fān息xī而ér畜chù积jī盛shèng之zhī谓wèi有yǒu德dé 。 凡fán所suǒ谓wèi祟suì者zhě , 魂hún魄pò去qù而ér精jīng神shén乱luàn , 精jīng神shén乱luàn则zé无wú德dé 。 鬼guǐ不bù祟suì人rén则zé魂hún魄pò不bù去qù , 魂hún魄pò不bù去qù而ér精jīng神shén不bù乱luàn , 精jīng神shén不bù乱luàn之zhī谓wèi有yǒu德dé 。 上shàng盛shèng畜chù积jī而ér鬼guǐ不bù乱luàn其qí精jīng神shén , 则zé德dé尽jìn在zài于yú民mín矣yǐ 。 故gù曰yuē :" 两liǎng不bù相xiāng伤shāng , 则zé德dé交jiāo归guī焉yān 。" 言yán其qí德dé上shàng下xià交jiāo盛shèng而ér俱jù归guī于yú民mín也yě 。

 有yǒu道dào之zhī君jūn , 外wài无wú怨yuàn仇chóu于yú邻lín敌dí , 而ér内nèi有yǒu德dé泽zé于yú人rén民mín 。 夫fū外wài无wú怨yuàn仇chóu于yú邻lín敌dí者zhě , 其qí遇yù诸zhū侯hóu也yě外wài有yǒu礼lǐ义yì 。 内nèi有yǒu德dé泽zé于yú人rén民mín者zhě , 其qí治zhì人rén事shì也yě务wù本běn 。 遇yù诸zhū侯hóu有yǒu礼lǐ义yì , 则zé役yì希xī起qǐ ; 治zhì民mín事shì务wù本běn , 则zé淫yín奢shē止zhǐ 。 凡fán马mǎ之zhī所suǒ以yǐ大dà用yòng者zhě , 外wài供gōng甲jiǎ兵bīng而ér内nèi给gěi淫yín奢shē也yě 。 今jīn有yǒu道dào之zhī君jūn , 外wài希xī用yòng甲jiǎ兵bīng , 而ér内nèi禁jìn淫yín奢shē 。 上shàng不bù事shì马mǎ于yú战zhàn斗dòu逐zhú北běi , 而ér民mín不bù以yǐ马mǎ远yuǎn通tōng淫yín物wù , 所suǒ积jī力lì唯wéi田tián畴chóu 。 积jī力lì于yú田tián畴chóu , 必bì且qiě粪fèn灌guàn 。 故gù曰yuē :" 天tiān下xià有yǒu道dào , 却què走zǒu马mǎ以yǐ粪fèn也yě 。"

 人rén君jūn无wú道dào , 则zé内nèi暴bào虐nüè其qí民mín而ér外wài侵qīn欺qī其qí邻lín国guó 。 内nèi暴bào虐nüè , 则zé民mín产chǎn绝jué ; 外wài侵qīn欺qī , 则zé兵bīng数shù起qǐ 。 民mín产chǎn绝jué , 则zé畜chù生shēng少shǎo ; 兵bīng数shù起qǐ , 则zé士shì卒zú尽jìn 。 畜chù生shēng少shǎo , 则zé戎róng马mǎ乏fá ; 士shì卒zú尽jìn , 则zé军jūn危wēi殆dài 。 戎róng马mǎ乏fá则zé将jiāng马mǎ出chū ; 军jūn危wēi殆dài , 则zé近jìn臣chén役yì 。 马mǎ者zhě , 军jūn之zhī大dà用yòng ; 郊jiāo者zhě , 言yán其qí近jìn也yě 。 今jīn所suǒ以yǐ给gěi军jūn之zhī具jù于yú谞xū马mǎ近jìn臣chén 。 故gù曰yuē :" 天tiān下xià无wú道dào, 戎róng马mǎ生shēng于yú郊jiāo矣yǐ 。"

 人rén有yǒu欲yù , 则zé计jì会huì乱luàn ; 计jì会huì乱luàn , 而ér有yǒu欲yù甚shèn ; 有yǒu欲yù甚shèn , 则zé邪xié心xīn胜shèng ; 邪xié心xīn胜shèng , 则zé事shì经jīng绝jué ; 事shì经jīng绝jué , 则zé祸huò难nán生shēng 。 由yóu是shì观guān之zhī , 祸huò难nán生shēng于yú邪xié心xīn , 邪xié心xīn诱yòu于yú可kě欲yù 。 可kě欲yù之zhī类lèi , 进jìn则zé教jiào良liáng民mín为wéi奸jiān , 退tuì则zé令lìng善shàn人rén有yǒu祸huò 。 奸jiān起qǐ , 则zé上shàng侵qīn弱ruò君jūn ; 祸huò至zhì , 则zé民mín人rén多duō伤shāng 。 然rán则zé可kě欲yù之zhī类lèi , 上shàng侵qīn弱ruò君jūn而ér下xià伤shāng人rén民mín 。 夫fū上shàng侵qīn弱ruò君jūn而ér下xià伤shāng人rén民mín者zhě , 大dà罪zuì也yě 。 故gù曰yuē :" 祸huò莫mò大dà于yú可kě欲yù 。" 是shì以yǐ圣shèng人rén不bù引yǐn五wǔ色sè , 不bù淫yín于yú声shēng乐yuè ; 明míng君jūn贱jiàn玩wán好hǎo而ér去qù淫yín丽lì 。

 人rén无wú毛máo羽yǔ , 不bù衣yī则zé不bù犯fàn寒hán ; 上shàng不bù属shǔ天tiān而ér下xià不bù著zhuó地dì , 以yǐ肠cháng胃wèi为wéi根gēn本běn , 不bù食shí则zé不bù能néng活huó ; 是shì以yǐ不bù免miǎn于yú欲yù利lì之zhī心xīn 。 欲yù利lì之zhī心xīn不bù除chú , 其qí身shēn之zhī忧yōu也yě 。 故gù圣shèng人rén衣yī足zú以yǐ犯fàn寒hán , 食shí足zú以yǐ充chōng虚xū , 则zé不bù忧yōu矣yǐ 。 众zhòng人rén则zé不bù然rán , 大dà为wéi诸zhū侯hóu , 小xiǎo余yú千qiān金jīn之zhī资zī , 其qí欲yù得dé之zhī忧yōu不bù除chú也yě 。 胥xū靡mí有yǒu免miǎn , 死sǐ罪zuì时shí活huó , 今jīn不bù知zhī足zú者zhě之zhī忧yōu终zhōng身shēn不bù解jiě 。 故gù曰yuē :" 祸huò莫mò大dà于yú不bù知zhī足zú 。"

 故gù欲yù利lì甚shèn于yú忧yōu , 忧yōu则zé疾jí生shēng ; 疾jí生shēng而ér智zhì慧huì衰shuāi ; 智zhì慧huì衰shuāi , 则zé失shī度dù量liàng ; 失shī度dù量liàng , 则zé妄wàng举jǔ动dòng ; 妄wàng举jǔ动dòng , 则zé祸huò害hài至zhì ; 祸huò害hài至zhì而ér疾jí婴yīng内nèi ; 疾jí婴yīng内nèi , 则zé痛tòng , 祸huò薄báo外wài ; 则zé苦kǔ 。 苦kǔ痛tòng杂zá于yú肠cháng胃wèi之zhī间jiān ; 苦kǔ痛tòng杂zá于yú肠cháng胃wèi之zhī间jiān , 则zé伤shāng人rén也yě惨cǎn 。 惨cǎn则zé退tuì而ér自zì咎jiù , 退tuì而ér自zì咎jiù也yě生shēng于yú欲yù利lì 。 故gù曰yuē :" 咎jiù莫mò惨cǎn于yú欲yù利lì 。"

 道dào者zhě , 万wàn物wù之zhī所suǒ然rán也yě , 万wàn理lǐ之zhī所suǒ稽jī也yě 。 理lǐ者zhě , 成chéng物wù之zhī文wén也yě ; 道dào者zhě , 万wàn物wù之zhī所suǒ以yǐ成chéng也yě 。 故gù曰yuē :" 道dào , 理lǐ之zhī者zhě也yě 。" 物wù有yǒu理lǐ , 不bù可kě以yǐ相xiāng薄báo ; 物wù有yǒu理lǐ不bù可kě以yǐ相xiāng薄báo , 故gù理lǐ之zhī为wéi物wù之zhī制zhì 。 万wàn物wù各gè异yì理lǐ , 万wàn物wù各gè异yì理lǐ而ér道dào尽jìn 。 稽jī万wàn物wù之zhī理lǐ , 故gù不bù得de不bù化huà ; 不bù得de不bù化huà , 故gù无wú常cháng操cāo 。 无wú常cháng操cāo , 是shì以yǐ死sǐ生shēng气qì禀bǐng焉yān , 万wàn智zhì斟zhēn酌zhuó焉yān , 万wàn事shì废fèi兴xīng焉yān 。 天tiān得dé之zhī以yǐ高gāo , 地dì得dé之zhī以yǐ藏cáng , 维wéi斗dòu得dé之zhī以yǐ成chéng其qí威wēi , 日rì月yuè得dé之zhī以yǐ恆héng其qí光guāng , 五wǔ常cháng得dé之zhī以yǐ常cháng其qí位wèi , 列liè星xīng得dé之zhī以yǐ端duān其qí行xíng , 四sì时shí得dé之zhī以yǐ御yù其qí变biàn气qì , 轩xuān辕yuán得dé之zhī以yǐ擅shàn四sì方fāng , 赤chì松sōng得dé之zhī与yǔ天tiān地dì统tǒng , 圣shèng人rén得dé之zhī以yǐ成chéng文wén章zhāng 。 道dào , 与yǔ尧yáo 、 舜shùn俱jù智zhì , 与yǔ接jiē舆yú俱jù狂kuáng , 与yǔ桀jié 、 纣zhòu俱jù灭miè , 与yǔ汤tāng 、 武wǔ俱jù昌chāng 。 以yǐ为wéi近jìn乎hū , 游yóu于yú四sì极jí ; 以yǐ为wéi远yuǎn乎hū , 常cháng在zài吾wú侧cè ; 以yǐ为wéi暗àn乎hū , 其qí光guāng昭zhāo昭zhāo ; 以yǐ为wéi明míng乎hū , 其qí物wù冥míng冥míng ; 而ér功gōng成chéng天tiān地dì , 和hé化huà雷léi霆tíng , 宇yǔ内nèi之zhī物wù , 恃shì之zhī以yǐ成chéng。 凡fán道dào之zhī情qíng , 不bù制zhì不bù形xíng , 柔róu弱ruò随suí时shí , 与yǔ理lǐ相xiāng应yìng 。 万wàn物wù得dé之zhī以yǐ死sǐ , 得dé之zhī以yǐ生shēng ; 万wàn事shì得dé之zhī以yǐ败bài , 得dé之zhī以yǐ成chéng 。 道dào譬pì诸zhū若ruò水shuǐ , 溺nì者zhě多duō饮yǐn之zhī即jí死sǐ , 渴kě者zhě适shì饮yǐn之zhī即jí生shēng ; 譬pì之zhī若ruò剑jiàn戟jǐ , 愚yú人rén以yǐ行xíng忿fèn则zé祸huò生shēng , 圣shèng人rén以yǐ诛zhū暴bào则zé福fú成chéng 。 故gù得dé之zhī以yǐ死sǐ , 得dé之zhī以yǐ生shēng , 得dé之zhī以yǐ败bài , 得dé之zhī以yǐ成chéng 。

 人rén希xī见jiàn生shēng象xiàng也yě , 而ér得dé死sǐ象xiàng之zhī骨gǔ , 案àn其qí图tú以yǐ想xiǎng其qí生shēng也yě , 故gù诸zhū人rén之zhī所suǒ以yǐ意yì想xiǎng者zhě皆jiē谓wèi之zhī " 象xiàng " 也yě 。 今jīn道dào虽suī不bù可kě得dé闻wén见jiàn , 圣shèng人rén执zhí其qí见jiàn功gōng以yǐ处chù见jiàn其qí形xíng, 故gù曰yuē :" 无wú状zhuàng之zhī状zhuàng , 无wú物wù之zhī象xiàng "。

 凡fán理lǐ者zhě , 方fāng圆yuán 、 短duǎn长cháng 、 粗cū靡mí 、 坚jiān脆cuì之zhī分fēn也yě , 故gù理lǐ定dìng而ér后hòu可kě得dé道dào也yě 。 故gù定dìng理lǐ有yǒu存cún亡wáng , 有yǒu死sǐ生shēng , 有yǒu盛shèng衰shuāi 。 夫fū物wù之zhī一yī存cún一yī亡wáng , 乍zhà死sǐ乍zhà死sǐ , 初chū盛shèng而ér后hòu衰shuāi者zhě , 不bù可kě谓wèi常cháng 。 唯wéi夫fū与yǔ天tiān地dì之zhī剖pōu判pàn也yě俱jù生shēng , 至zhì天tiān地dì之zhī消xiāo散sàn也yě不bù死sǐ不bù衰shuāi者zhě谓wèi " 常cháng "。 而ér常cháng者zhě , 无wú攸yōu易yì , 无wú定dìng理lǐ 。 无wú定dìng理lǐ , 非fēi在zài于yú常cháng所suǒ , 是shì以yǐ不bù可kě道dào也yě 。 圣shèng人rén观guān其qí玄xuán虚xū , 用yòng其qí周zhōu行xíng , 强qiáng字zì之zhī曰yuē " 道dào ", 然rán而ér可kě论lùn 。 故gù曰yuē :" 道dào之zhī可kě道dào , 非fēi常cháng道dào也yě "。

 人rén始shǐ于yú生shēng而ér卒zú于yú死sǐ 。 始shǐ之zhī谓wèi出chū , 卒zú之zhī谓wèi入rù 。 故gù曰yuē :" 出chū生shēng入rù死sǐ "。 人rén之zhī身shēn三sān百bǎi六liù十shí节jié , 四sì肢zhī 、 九jiǔ窍qiào其qí大dà具jù也yě 。 四sì肢zhī九jiǔ窍qiào十shí有yǒu三sān者zhě , 十shí有yǒu三sān者zhě之zhī动dòng静jìng尽jìn属shǔ于yú生shēng焉yān 。 属shǔ之zhī谓wèi徒tú也yě , 故gù曰yuē : 生shēng之zhī徒tú也yě十shí有yǒu三sān者zhě 。 至zhì死sǐ也yě , 十shí有yǒu三sān具jù者zhě皆jiē还hái而ér属shǔ之zhī于yú死sǐ , 死sǐ之zhī徒tú亦yì有yǒu十shí三sān 。" 故gù曰yuē :" 生shēng之zhī徒tú十shí有yǒu三sān , 死sǐ之zhī徒tú十shí有yǒu三sān 。" 凡fán民mín之zhī生shēng生shēng而ér和hé固gù动dòng , 动dòng尽jìn则zé损sǔn也yě ; 而ér动dòng不bù止zhǐ , 是shì损sǔn而ér不bù止zhǐ也yě 。 损sǔn而ér不bù止zhǐ则zé生shēng尽jìn , 生shēng尽jìn之zhī谓wèi死sǐ , 则zé十shí有yǒu三sān具jù者zhě皆jiē为wéi死sǐ死sǐ地de也yě 。 故gù曰yuē :" 民mín之zhī生shēng , 生shēng而ér动dòng , 动dòng皆jiē之zhī死sǐ地dì , 亦yì十shí有yǒu三sān 。"

 是shì以yǐ圣shèng人rén爱ài精jīng神shén而ér贵guì处chù静jìng 。 不bù爱ài精jīng神shén不bù贵guì处chù静jìng , 此cǐ甚shèn大dà于yú兕sì虎hǔ之zhī害hài 。 夫fū兕sì虎hǔ有yǒu域yù , 动dòng静jìng有yǒu时shí 。 避bì其qí域yù , 省shěng其qí时shí , 则zé免miǎn其qí兕sì虎hǔ之zhī害hài矣yǐ 。 民mín独dú知zhī兕sì虎hǔ之zhī有yǒu爪zhǎo角jiǎo也yě , 而ér莫mò知zhī万wàn物wù之zhī尽jìn有yǒu爪zhǎo角jiǎo也yě , 不bù免miǎn于yú万wàn物wù之zhī害hài 。 何hé以yǐ论lùn之zhī ? 时shí雨yǔ降jiàng集jí , 旷kuàng野yě闲xián静jìng , 而ér以yǐ昏hūn晨chén犯fàn山shān川chuān , 则zé风fēng露lù之zhī爪zhǎo角jiǎo害hài之zhī 。 事shì上shàng不bù忠zhōng , 轻qīng犯fàn禁jìn令lìng , 则zé刑xíng法fǎ之zhī爪zhǎo角jiǎo害hài之zhī 。 处chù乡xiāng不bù节jié , 憎zēng爱ài无wú度dù , 则zé争zhēng斗dòu之zhī爪zhǎo角jiǎo害hài之zhī 。 嗜shì欲yù无wú限xiàn , 动dòng静jìng不bù节jié , 则zé痤cuó疽jū之zhī爪zhǎo角jiǎo害hài之zhī 。 好hǎo用yòng其qí私sī智zhì而ér弃qì道dào理lǐ , 则zé纲gāng罗luó之zhī爪zhǎo角jiǎo害hài之zhī 。 兕sì虎hǔ有yǒu域yù , 而ér万wàn害hài有yǒu原yuán , 避bì其qí域yù , 塞sāi其qí原yuán , 则zé免miǎn于yú诸zhū害hài矣yǐ 。 凡fán兵bīng革gé者zhě , 所suǒ以yǐ备bèi害hài也yě 。 重chóng生shēng者zhě , 虽suī入rù军jūn无wú忿fèn争zhēng之zhī心xīn ; 无wú忿fèn争zhēng之zhī心xīn , 则zé无wú所suǒ用yòng救jiù害hài之zhī备bèi 。 此cǐ非fēi独dú谓wèi野yě处chǔ之zhī军jūn也yě 。 圣shèng人rén之zhī游yóu世shì也yě , 无wú害hài人rén之zhī心xīn , 无wú害hài人rén之zhī心xīn , 则zé必bì无wú人rén害hài , 无wú人rén害hài , 则zé不bù备bèi人rén 。 故gù曰yuē:" 陆lù行xíng不bù遇yù兕sì虎hǔ 。" 入rù山shān不bù特tè备bèi以yǐ救jiù害hài , 故gù曰yuē :" 入rù军jūn不bù备bèi甲jiǎ兵bīng 。" 远yuǎn诸zhū害hài , 故gù曰yuē " 兕sì无wú所suǒ投tóu其qí角jiǎo , 虎hǔ匏páo  砥dǐ渥wò Γ 匏páo  萜tiē淙cóng小xiǎo ?quot; 不bù设shè备bèi而ér必bì无wú害hài , 天tiān地dì之zhī道dào理lǐ也yě 。 体tǐ天tiān地dì之zhī道dào , 故gù曰yuē :" 无wú死sǐ地dì焉yān 。" 动dòng无wú死sǐ地dì , 而ér谓wèi之zhī " 善shàn摄shè生shēng " 矣yǐ 。

 爱ài子zi者zhě慈cí于yú子zi , 重chóng生shēng者zhě慈cí于yú身shēn , 贵guì功gōng者zhě慈cí于yú事shì 。 慈cí母mǔ之zhī于yú弱ruò子zǐ也yě , 务wù致zhì其qí福fú ; 务wù致zhì其qí福fú , 则zé事shì除chú其qí祸huò ; 事shì除chú其qí祸huò , 则zé思sī虑lǜ熟shú ; 思sī虑lǜ熟shú , 则zé得dé事shì理lǐ ; 得dé事shì理lǐ, 则zé必bì成chéng功gōng ; 必bì成chéng ; 工gōng , 则zé其qí行xíng之zhī也yě不bù疑yí ; 不bù疑yí之zhī谓wèi勇yǒng 。 圣shèng人rén之zhī于yú万wàn事shì也yě , 尽jìn如rú慈cí母mǔ之zhī为wéi弱ruò子zǐ虑lǜ也yě , 故gù见jiàn必bì行xíng之zhī道dào 。 见jiàn必bì行xíng之zhī道dào则zé其qí从cóng事shì亦yì不bù疑yí ; 不bù疑yí之zhī谓wèi勇yǒng 。 不bù疑yí生shēng于yú慈cí , 故gù曰yuē :" 慈cí , 故gù能néng勇yǒng 。"

 周zhōu公gōng曰yuē :" 冬dōng日rì之zhī闭bì冻dòng也yě不bù固gù , 则zé春chūn夏xià之zhī长zhǎng草cǎo木mù也yě不bù茂mào 。" 天tiān地dì不bù能néng常cháng侈chǐ常cháng费fèi , 而ér况kuàng于yú人rén乎hū ? 故gù万wàn物wù必bì有yǒu盛shèng衰shuāi , 万wàn事shì必bì有yǒu弛chí张zhāng , 国guó家jiā必bì有yǒu文wén武wǔ , 官guān治zhì必bì有yǒu赏shǎng罚fá 。 是shì以yǐ智zhì士shì俭jiǎn用yòng其qí财cái则zé家jiā富fù , 圣shèng人rén爱ài宝bǎo其qí神shén则zé精jīng盛shèng , 人rén君jūn重zhòng战zhàn其qí卒zú则zé民mín众zhòng , 民mín众zhòng则zé国guó广guǎng 。 是shì以yǐ举jǔ之zhī曰yuē :" 俭jiǎn , 故gù能néng广guǎng 。"

 凡fán物wù之zhī有yǒu形xíng者zhě易yì裁cái也yě , 易yì割gē也yě 。 何hé以yǐ论lùn之zhī ? 有yǒu形xíng , 则zé有yǒu短duǎn长cháng ; 有yǒu短duǎn长cháng , 则zé有yǒu小xiǎo大dà ; 有yǒu小xiǎo大dà , 则zé有yǒu方fāng圆yuán ; 有yǒu方fāng圆yuán , 则zé有yǒu坚jiān脆cuì ; 有yǒu坚jiān脆cuì , 则zé有yǒu轻qīng重zhòng ; 有yǒu轻qīng重zhòng , 则zé有yǒu白bái黑hēi 。 短duǎn长cháng 、 大dà小xiǎo 、 方fāng圆yuán 、 坚jiān脆cuì 、 轻qīng重zhòng 、 白bái黑hēi之zhī谓wèi理lǐ 。 理lǐ定dìng而ér物wù易yì割gē也yě 。 故gù议yì于yú大dà庭tíng而ér后hòu言yán则zé立lì , 权quán议yì之zhī士shì知zhī之zhī矣yǐ 。 故gù欲yù成chéng方fāng圆yuán而ér随suí其qí规guī矩jǔ , 则zé万wàn事shì之zhī功gōng形xíng矣yǐ 。 而ér万wàn物wù莫mò不bù有yǒu规guī矩jǔ , 议yì言yán之zhī士shì , 计jì会huì规guī矩jǔ也yě 。 圣shèng人rén尽jìn随suí于yú万wàn物wù之zhī规guī矩jǔ , 故gù曰yuē :" 不bù敢gǎn为wéi天tiān下xià先xiān 。" 不bù敢gǎn为wéi天tiān下xià先xiān , 则zé事shì无wú不bù事shì , 功gōng无wú不bù功gōng , 而ér议yì必bì盖gài世shì , 欲yù无wú处chù大dà官guān , 其qí可kě得de乎hū ? 处chù大dà官guān之zhī谓wèi为wéi成chéng事shì长cháng 。 是shì以yǐ故gù曰yuē :" 不bù敢gǎn为wéi天tiān下xià先xiān , 故gù能néng为wéi成chéng事shì长cháng 。"

 慈cí于yú子zǐ者zhě不bù敢gǎn绝jué衣yī食shí , 慈cí于yú身shēn者zhě不bù敢gǎn离lí法fǎ度dù , 慈cí于yú方fāng圆yuán者zhě不bù敢gǎn舍shè规guī矩jǔ 。 故gù临lín兵bīng而ér慈cí于yú士shì吏lì则zé战zhàn胜shèng敌dí , 慈cí于yú器qì械xiè则zé城chéng坚jiān固gù 。 故gù曰yuē :" 慈cí , 于yú战zhàn则zé胜shèng , 以yǐ守shǒu则zé固gù 。" 夫fū能néng自zì全quán也yě而ér尽jìn随suí于yú万wàn物wù之zhī理lǐ者zhě , 必bì且qiě有yǒu天tiān生shēng 。 天tiān生shēng也yě者zhě , 生shēng心xīn也yě , 故gù天tiān下xià之zhī道dào尽jìn之zhī生shēng也yě 。 若ruò以yǐ慈cí卫wèi之zhī也yě , 事shì必bì万wàn全quán , 而ér举jǔ无wú不bù当dàng , 则zé谓wèi之zhī宝bǎo矣yǐ 。 故gù曰yuē :" 吾wú有yǒu三sān宝bǎo , 持chí而ér宝bǎo之zhī 。"

 书shū之zhī所suǒ谓wèi " 大dà道dào " 也yě者zhě , 端duān道dào也yě 。 所suǒ谓wèi " 貌mào施shī " 也yě者zhě , 邪xié道dào也yě 。 所suǒ谓wèi " 径jìng大dà " 也yě者zhě , 佳jiā丽lì也yě 。 佳jiā丽lì也yě者zhě , 邪xié道dào之zhī分fēn也yě 。" 朝cháo甚shèn除chú " 也yě者zhě , 狱yù讼sòng繁fán也yě 。 狱yù讼sòng繁fán , 则zé田tián荒huāng ; 田tián荒huāng , 则zé府fǔ仓cāng虚xū ; 府fǔ仓cāng虚xū , 则zé国guó贫pín ; 国guó贫pín , 而ér民mín俗sú淫yín侈chǐ ; 民mín俗sú淫yín侈chǐ , 则zé衣yī食shí之zhī业yè绝jué ; 衣yī食shí之zhī业yè绝jué , 则zé民mín不bù得de无wú饰shì巧qiǎo诈zhà ; 饰shì巧qiǎo诈zhà , 则zé知zhī采cǎi文wén ; 知zhī采cǎi文wén之zhī谓wèi " 服fú文wén采cǎi "。 狱yù讼sòng繁fán仓cāng廪lǐn虚xū , 而ér有yǒu以yǐ淫yín侈chǐ为wéi俗sú , 则zé国guó之zhī伤shāng也yě , 若ruò以yǐ利lì剑jiàn刺cì之zhī 。 故gù曰yuē :" 带dài利lì剑jiàn 。" 诸zhū夫fū饰shì智zhì故gù以yǐ至zhì于yú伤shāng国guó者zhě , 其qí私sī家jiā必bì富fù; 私sī家jiā必bì富fù , 故gù曰yuē :" 资zī货huò有yǒu馀yú 。" 国guó有yǒu若ruò是shì者zhě , 则zé愚yú民mín不bù得de无wú术shù而ér效xiào之zhī ; 效xiào之zhī , 则zé小xiǎo盗dào生shēng 。 由yóu是shì观guān之zhī , 大dà奸jiān作zuò则zé小xiǎo盗dào随suí , 大dà奸jiān唱chàng则zé小xiǎo盗dào和hé 。 竽yú也yě者zhě , 五wǔ声shēng之zhī长zhǎng者zhě也yě , 故gù竽yú先xiān则zé钟zhōng瑟sè皆jiē随suí , 竽yú唱chàng则zé诸zhū乐lè皆jiē和hé 。 今jīn大dà奸jiān作zuò则zé俗sú之zhī民mín唱chàng , 俗sú之zhī民mín唱chàng则zé小xiǎo盗dào必bì和hé 。 故gù " 服fú文wén采cǎi , 带dài利lì剑jiàn , 厌yàn饮yǐn食shí , 而ér货huò资zī有yǒu馀yú者zhě , 是shì之zhī谓wèi盗dào竽yú矣yǐ 。"

 人rén无wú愚yú智zhì , 莫mò不bù有yǒu趋qū舍shè 。 恬tián淡dàn平píng安ān , 莫mò不bù知zhī祸huò福fú之zhī所suǒ由yóu来lái 。 得dé于yú好hǎo恶è , 怵chù于yú淫yín物wù , 而ér后hòu变biàn乱luàn 。 所suǒ以yǐ然rán者zhě , 引yǐn于yú外wài物wù , 乱luàn于yú玩wán好hǎo也yě 。 恬tián淡dàn有yǒu趋qū舍shè之zhī义yì , 平píng安ān知zhī祸huò福fú之zhī计jì 。 而ér今jīn也yě玩wán好hǎo变biàn之zhī , 外wài物wù引yǐn之zhī ; 引yǐn之zhī而ér往wǎng , 故gù曰yuē " 拔bá "。 至zhì圣shèng人rén不bù然rán : 一yī建jiàn其qí趋qū舍shè , 虽suī见jiàn所suǒ好hǎo之zhī物wù , 能néng引yǐn , 不bù能néng引yǐn之zhī谓wèi " 不bù拔bá "; 一yī于yú其qí情qíng , 虽suī有yǒu可kě欲yù之zhī类lèi , 神shén不bù为wèi动dòng , 神shén不bù为wèi动dòng之zhī谓wèi " 不bù脱tuō "。 为wéi人rén子zǐ孙sūn者zhě , 体tǐ此cǐ道dào以yǐ守shǒu宗zōng庙miào , 宗zōng庙miào不bù灭miè之zhī谓wèi " 祭jì祀sì不bù绝jué "。 身shēn以yǐ积jī精jīng为wéi德dé , 家jiā以yǐ资zī财cái为wéi德dé , 乡xiāng国guó天tiān下xià皆jiē以yǐ民mín为wéi德dé 。 今jīn治zhì身shēn而ér外wài物wù不bù能néng乱luàn其qí精jīng神shén , 故gù曰yuē :" 修xiū之zhī身shēn , 其qí德dé乃nǎi真zhēn 。" 真zhēn者zhě , 慎shèn之zhī固gù也yě 。 治zhì家jiā者zhě , 无wú用yòng之zhī物wù不bù能néng动dòng其qí计jì , 则zé资zī有yǒu馀yú , 故gù曰yuē :" 修xiū之zhī家jiā , 其qí德dé有yǒu馀yú 。" 治zhì乡xiāng者zhě行xíng此cǐ节jié , 则zé家jiā之zhī有yǒu馀yú者zhě益yì众zhòng , 故gù曰yuē :" 修xiū之zhī乡xiāng , 其qí德dé乃nǎi长cháng 。" 治zhì邦bāng者zhě行xíng此cǐ节jié , 则zé乡xiāng之zhī有yǒu德dé者zhě益yì众zhòng , 故gù曰yuē :" 修xiū之zhī邦bāng , 其qí德dé乃nǎi丰fēng 。" 莅lì天tiān下xià者zhě行xíng此cǐ节jié , 则zé民mín之zhī生shēng莫mò不bù受shòu其qí泽zé , 故gù曰yuē :" 修xiū之zhī天tiān下xià , 其qí德dé乃nǎi普pǔ 。" 修xiū身shēn者zhě以yǐ此cǐ别bié君jūn子zǐ小xiǎo人rén , 治zhì乡xiāng治zhì邦bāng莅lì天tiān下xià者zhě名míng以yǐ此cǐ科kē适shì观guān息xī耗hào , 则zé万wàn不bù失shī一yī 。 故gù曰yuē :" 以yǐ身shēn观guān身shēn , 以yǐ家jiā观guān家jiā , 以yǐ乡xiāng观guān乡xiāng , 以yǐ邦bāng观guān邦bāng , 以yǐ天tiān下xià观guān天tiān下xià 。 吾wú奚xī以yǐ知zhī天tiān下xià之zhī然rán也yě ? 以yǐ此cǐ 。"

韩非子解老拼音版

《 jiě lǎo 》

dé zhě , nèi yě 。 dé zhě , wài yě 。" shàng dé bù dé ", yán qí shén bù yín yú wài yě 。 shén bù yín yú wài , zé shēn quán 。 shēn quán zhī wèi dé 。 dé zhě , dé shēn yě 。 fán dé zhě , yǐ wú wéi jí , yǐ wú yù chéng , yǐ bù sī ān , yǐ bù yòng gù 。 wéi zhī yù zhī , zé dé wú shè ; dé wú shè , zé bù quán 。 yòng zhī sī zhī , zé bù gù ; bù gù , zé wú gōng ; wú gōng , zé shēng yú dé 。 dé zé wú dé , bù dé zé yǒu dé 。 gù yuē :" shàng dé bù dé , shì yǐ yǒu dé 。"

suǒ yǐ guì wú wéi wú sī wéi xū zhě , wèi qí yì wú suǒ zhì yě 。 fū wú shù zhě , gù yǐ wú wéi wú sī wéi xū yě 。 fū gù yǐ wú wéi wú sī wéi xū zhě , qí yì cháng bù wàng xū , shì zhì yú wéi xū yě 。 xū zhě , wèi qí yì wú suǒ zhì yě 。 jīn zhì yú wéi xū , shì bù xū yě 。 xū zhě zhī wú wéi yě , bù yǐ wú wéi wéi yǒu cháng 。 bù yǐ wú wéi wéi yǒu cháng , zé xū ; xū , zé dé shèng ; dé shèng zhī wéi shàng dé 。 gù yuē :" shàng dé wú wéi ér wú bù wéi yě 。" rén zhě , wèi qí zhōng xīn xīn rán ài rén yě ; qí xǐ rén zhī yǒu fú , ér è rén zhī yǒu huò yě ; shēng xīn zhī suǒ bù néng yǐ yě , fēi qiú qí bào yě 。 gù yuē :" shàng rén wèi zhī ér wú yǐ wéi yě 。"

yì zhě , jūn chén shàng xià zhī shì , fù zǐ guì jiàn zhī chā yě , zhī jiāo péng yǒu zhī jiē yě , qīn shū nèi wài zhī fēn yě 。 chén shì jūn yí , xià huái shàng yí , zǐ shì fù yí , jiàn jìng guì yí , zhī jiāo péng yǒu zhī xiāng zhù yě yí , qīn zhě nèi ér shū zhě wài yí 。 yì zhě , wèi qí yí yě , yí ér wéi zhī 。 gù yuē :" shàng yì wèi zhī ér yǒu yǐ wéi yě 。"

lǐ zhě , suǒ yǐ mào qíng yě , qún yì zhī wén zhāng yě , jūn chén fù zǐ zhī jiāo yě , guì jiàn xián bù xiào zhī suǒ yǐ bié yě 。 zhōng xīn huái ér bù yù , gù jí qū bēi bài ér míng zhī ; shí xīn ài ér bù zhī , gù hǎo yán fán cí yǐ xìn zhī 。 lǐ zhě , wài shì zhī suǒ yǐ yù nèi yě 。 gù yuē : lǐ yǐ mào qíng yě 。 fán rén zhī wéi wài wù dòng yě , bù zhī qí wéi shēn zhī lǐ yě 。 zhòng rén zhī wéi lǐ yě , yǐ zūn tā rén yě , gù shí quàn shí shuāi 。 jūn zǐ zhī wéi lǐ , yǐ wéi qí shēn ; yǐ wéi qí shēn , gù shén zhī wéi shàng lǐ ; shàng lǐ shén ér zhòng rén èr , gù bù néng xiāng yìng ; bù néng xiāng yìng , gù yuē :" shàng lǐ wèi zhī ér mò zhī yīng 。" zhòng rén suī èr , shèng rén zhī fù gōng jìng jìn shǒu zú zhī lǐ yě bù shuāi 。 gù yuē :" rǎng bì ér réng zhī 。"

dào yǒu jī ér jī yǒu gōng ; dé zhě , dào zhī gōng 。 gōng yǒu shí ér shí yǒu guāng ; rén zhě , dé zhī guāng 。 guāng yǒu zé ér zé yǒu shì ; yì zhě , rén zhī shì yě 。 shì yǒu lǐ ér lǐ yǒu wén ; lǐ zhě , yì zhī wén yě 。 gù yuē :" shī dào ér hòu shī dé , shī dé ér hòu shī rén , shī rén ér hòu shī yì , shī yì ér hòu shī lǐ 。"

lǐ wéi qíng mào zhě yě , wén wéi zhì shì zhě yě 。 fū jūn zǐ qǔ qíng ér qù mào , hǎo zhì ér è shì 。 fū shì mào ér lùn qíng zhě , qí qíng è yě ; xū shì ér lùn zhì zhě , qí zhì shuāi yě 。 hé yǐ lùn zhī ? hé shì zhī bì , bù shì yǐ wǔ cǎi ; suí hóu zhī zhū , bù shì yǐ yín huáng 。 qí zhì zhì měi , wù bù zú yǐ shì zhī 。 fū wù zhī dài shì ér hòu xíng zhě , qí zhì bù měi yě 。 shì yǐ fù zǐ zhī jiān , qí lǐ piáo ér bù míng , gù yuē :" lǐ báo yě 。" fán wù bù bìng shèng , yīn yáng shì yě ; lǐ xiāng duó yǔ , wēi dé shì yě ; shí hòu zhě mào báo , fù zǐ zhī lǐ shì yě 。 yóu shì guān zhī , lǐ fán zhě , shí xīn shuāi yě 。 rán zé wéi lǐ zhě , shì tōng rén zhī pǔ xīn zhě yě 。 zhòng rén zhī wéi lǐ yě , rén yīng zé qīng huān , bù yīng zé zé yuàn 。 jīn wèi lǐ zhě shì tōng rén zhī pǔ xīn ér zī zhī yǐ xiāng zé zhī fēn , néng wú zhēng hū ? yǒu zhēng zé luàn , gù yuē :" fū lǐ zhě , zhōng xìn zhī báo yě , ér luàn zhī shǒu hū 。"

xiān wù xíng xiān lǐ dòng zhī wèi qián shí 。 qián shí zhě , wú yuán ér wàng yì dù yě 。 hé yǐ lùn zhī ? zhān hé zuò , dì zǐ shì , niú míng yú mén wài 。 dì zǐ yuē :" shì hēi niú yě zài ér bái qí tí 。" zhān hé yuē :" rán , shì hēi niú yě , ér bái zài qí jiǎo 。" shǐ rén shì zhī , guǒ hēi niú ér yǐ bù guǒ qí jiǎo 。 yǐ zhān zi zhī shù , yīng zhòng rén zhī xīn , huá yān dài yǐ ! gù yuē :" dào zhī huá yě 。" cháng shì shì zhān zi zhī chá , ér shǐ wǔ chǐ zhī yú tóng zǐ shì zhī , yì zhī qí hēi niú ér yǐ bù guǒ qí jiǎo yě 。 gù yǐ zhān zi zhī chá , kǔ xīn shāng shén , ér hòu yǔ wǔ chǐ zhī yú tóng zǐ tóng gōng , shì yǐ yuē :" yú zhī shǒu yě 。" gù yuē :" qián shí zhě , dào zhī huá yě , ér yú zhī shǒu yě 。"

suǒ wèi " dà zhàng fū " zhě , wèi qí zhì zhī dà yě 。 suǒ wèi " chù qí hòu ér bù chù qí báo " zhě , háng qíng shí ér qù lǐ mào yě 。 suǒ wèi " chù qí shí bù chù qí huá " zhě , bì yuán lǐ , bù jìng jué yě 。 suǒ wèi " qù bǐ qǔ cǐ " zhě , qù mào 、 jìng jué ér qǔ yuán lǐ 、 hǎo qíng shí yě 。 gù yuē :" qù bǐ qǔ cǐ 。"

rén yǒu huò , zé xīn wèi kǒng ; xīn wèi kǒng , zé xíng duān zhí ; xíng duān zhí , zé sī lǜ shú ; sī lǜ shú , zé dé shì lǐ 。 xíng duān zhí , zé wú huò hài ; wú huò hài , zé jìn tiān nián 。 dé shì lǐ , zé bì chéng gōng 。 jìn tiān nián , zé quán ér shòu 。 bì chéng gōng , zé fù yǔ guì 。 quán shòu fù guì zhī wèi fú 。 ér fú běn yú yǒu huò 。 gù yuē :" huò xī fú zhī suǒ yǐ 。" yǐ chéng qí gōng yě 。

rén yǒu fú , zé fù guì zhì ; fù guì zhì , zé yī shí měi ; yī shí měi , zé jiāo xīn shēng ; jiāo xīn shēng , zé xíng xié pì ér dòng qì lǐ 。 xíng xié pì , zé shēn yāo sǐ ; dòng qì lǐ , zé wú chéng gōng 。 fū nèi yǒu sǐ yāo zhī nán ér wài wú chéng gōng zhī míng zhě , dà huò yě 。 ér huò běn shēng yú yǒu fú 。 gù yuē :" fú xī huò zhī suǒ fú 。"

fū yuán dào lǐ yǐ cóng shì zhě , wú bù néng chéng 。 wú bù néng chéng zhě , dà néng chéng tiān zǐ zhī shì zūn , ér xiǎo yì dé qīng xiāng jiāng jūn zhī shǎng lù 。 fū qì dào lǐ ér wàng jǔ dòng zhě , suī shàng yǒu tiān zǐ zhū hóu zhī shì zūn , ér xià yǒu yī dùn 、 táo zhū 、 bǔ zhù zhī fù , yóu shī qí mín rén ér wáng qí cái zī yě 。 zhòng rén zhī qīng qì dào lǐ ér yì wàng jǔ dòng zhě , bù zhī qí huò fú zhī shēn dà ér dào kuò yuǎn ruò shì yě , gù yù rén yuē :" shú zhī qí jí 。"

rén mò bù yù fù guì quán shòu , ér wèi yǒu néng miǎn yú pín jiàn sǐ yāo zhī huò yě 。 xīn yù fù guì quán shòu , ér jīn pín jiàn sǐ yāo , shì bù néng zhì yú qí suǒ yù zhì yě 。 fán shī qí suǒ yù zhī lù ér wàng xíng zhě zhī wèi mí , mí zé bù néng zhì yú qí suǒ yù zhì yǐ 。 jīn zhòng rén zhī bù néng zhì yú qí suǒ yù zhì , gù yuē :" mí 。" zhòng rén zhī suǒ bù néng zhì yú qí suǒ yù zhì yě , zì tiān dì zhī pōu pàn yǐ zhì yú jīn 。 gù yuē :" rén zhī mí yě , qí rì gù yǐ jiǔ yǐ 。"

suǒ wèi fāng zhě , nèi wài xiāng yìng yě , yán xíng xiāng chèn yě 。 suǒ wèi lián zhě , bì shēng sǐ zhī mìng yě , qīng tián zī cái yě 。 suǒ wèi zhí zhě , yì bì gōng zhèng , gōng xīn bù piān dǎng yě 。 suǒ wèi guāng zhě , guān jué zūn guì , yī qiú zhuàng lì yě 。 jīn yǒu dào zhī shì , suī zhōng wài xìn shùn , bù yǐ fěi bàng qióng duò ; suī sǐ jié qīng cái , bù yǐ wǔ bà xiū tān ; suī yì duān bù dǎng , bù yǐ qù xié zuì sī ; suī shì zūn yī měi , bù yǐ kuā jiàn qī pín 。 qí gù hé yě ? shǐ shī lù zhě ér kěn tīng xí wèn zhī , jí bù chéng mí yě 。 jīn zhòng rén zhī suǒ yǐ yù chéng gōng ér fǎn wéi bài zhě , shēng yú bù zhī dào lǐ , ér bù kěn wèn zhī ér tīng néng 。 zhòng rén bù kěn wèn zhī tīng néng , ér shèng rén qiáng yǐ qí huò bài shì zhī , zé yuàn 。 zhòng rén duō ér shèng rén guǎ , guǎ zhī bù shèng zhòng , shù yě 。 jīn jǔ dòng ér yǔ tiān xià zhī wéi qiú , fēi quán shēn cháng shēng zhī dào yě , shì yǐ xíng guǐ jié ér jǔ zhī yě 。 gù yuē :" fāng ér bù gē , lián ér bù guì , zhí ér bù sì , guāng ér bù yào 。"

cōng míng ruì zhì , tiān yě ; dòng jìng sī lǜ , rén yě 。 rén yě zhě , chéng yú tiān míng yǐ shì , jì yú tiān cōng yǐ tīng , tuō yú tiān zhì yǐ sī lǜ 。 gù shì qiáng , zé mù bù míng ; tīng shèn , zé ěr bù cōng ; sī lǜ guò dù , zé zhì shí luàn 。 mù bù míng , zé bù néng jué hēi bái zhī fēn ; ěr bù cōng , zé bù néng bié qīng zhuó zhī shēng ; zhì shí luàn , zé bù néng shěn dé shī zhī dì 。 mù bù néng jué hēi bái zhī sè zé wèi zhī máng ; ěr bù néng bié qīng zhuó zhī shēng zé wèi zhī lóng ; xīn bù néng shěn dé shī zhī dì zé wèi zhī kuáng 。 máng zé bù néng bì zhòu rì zhī xiǎn , lóng zé bù néng zhī léi tíng zhī hài , kuáng zé bù néng miǎn rén jiān fǎ lìng zhī huò 。 shū zhī suǒ wèi " zhì rén " zhě , shì dòng jìng zhī jié , shěng sī lǜ zhī fèi yě 。 suǒ wèi " shì tiān " zhě , bù jí cōng míng zhī lì , bù jìn zhì shí zhī rèn 。 gǒu jí jìn , zé fèi shén duō ; fèi shén duō , zé máng lóng bèi kuáng zhī huò zhì , shì yǐ sè zhī 。 sè zhī zhě , ài qí jīng shén , sè qí zhì shí yě 。 gù yuē :" zhì rén shì tiān mò rú sè 。"

zhòng rén zhī yòng shén yě zào , zào zé duō fèi , duō fèi zhī wèi chǐ 。 shèng rén zhī yòng shén yě jìng , jìng zé shǎo fèi , shǎo fèi zhī wèi sè 。 sè zhī wèi shù yě , shēng yú dào lǐ 。 fū néng sè yě , shì cóng yú dào ér fú yú lǐ zhě yě 。 zhòng rén lí yú huàn , xiàn yú huò , yóu wèi zhī tuì , ér bù fú cóng dào lǐ 。 shèng rén suī wèi jiàn huò huàn zhī xíng , xū wú fú cóng yú dào lǐ , yǐ chēng zǎo fú 。 gù yuē :" fū wèi sè , shì yǐ zǎo fú 。" zhī zhì rén zhě , qí sī lǜ jìng ; zhī shì tiān zhě , qí kǒng qiào xū 。 sī lǜ jìng , gù dé bù qù ; kǒng qiào xū , zé hé qì rì rù 。 gù yuē :" zhòng jī dé 。" fū néng lìng gù dé bù qù , xīn hé qì rì zhì zhě , zǎo fú zhě yě 。 gù yuē :" zǎo fú , shì wèi zhòng jī dé 。" jī dé ér hòu shén jìng , shén jìng ér hòu hé duō , hé duō ér hòu jì dé , jì dé ér hòu néng yù wàn wù , néng yù wàn wù zé zhàn yì shèng dí , zhàn yì shèng dí ér lùn bì gài shì , lùn bì gài shì , gù yuē " wú bù kè 。" wú bù kè běn yú zhòng jī dé , gù yuē " zhòng jī dé , zé wú bù kè 。" zhàn yì shèng dí , zé jiān yǒu tiān xià ; lùn bì gài shì , zé mín rén cóng 。 jìn jiān yǒu tiān xià ér tuì cóng mín rén , qí shù yuǎn , zé zhòng rén mò jiàn qí duān mò 。 mò jiàn qí duān mò , shì yǐ mò zhī qí jí 。 gù yuē :" wú bù kè , zé mò zhī qí jí 。"

fán yǒu guó ér hòu wáng zhī , yǒu shēn ér hòu yāng zhī , bù kě wèi néng yǒu qí guó 、 néng bǎo qí shēn 。 fū néng yǒu qí guó , bì néng ān qí shè jì ; néng bǎo qí shēn , bì néng zhōng qí tiān nián ; ér hòu kě wèi néng yǒu qí guó 、 néng bǎo qí shēn yǐ 。 fū néng yǒu qí guó 、 bǎo qí shēn zhě , bì qiě tǐ dào 。 tǐ dào , zé qí zhì shēn ; qí zhì shēn , zé qí huì yuǎn ; qí huì yuǎn , zhòng rén mò néng jiàn qí suǒ jí 。 wéi fū néng lìng rén bù jiàn qí shì jí , bù jiàn qí shì jí zhě wéi bǎo qí shēn 、 yǒu qí guó 。 gù yuē :" mò zhī qí jí 。 mò zhī qí jí , zé kě yǐ yǒu guó 。"

suǒ wèi " yǒu guó zhī mǔ ": mǔ zhě , dào yě ; dào yě zhě , shēng yú suǒ yǐ yǒu guó zhī shù ; suǒ yǐ yǒu guó zhī shù , gù wèi zhī " yǒu guó zhī mǔ 。" fū dào yǐ yǔ shì zhōu xuán zhě , qí jiàn shēng yě cháng , chí lù yě jiǔ 。 gù yuē :" yǒu guó zhī mǔ , kě yǐ cháng jiǔ 。" shù mù yǒu màn gēn , yǒu zhí gēn 。 zhí gēn zhě , shū zhī suǒ wèi " dǐ " yě 。 dǐ yě zhě , mù zhī suǒ yǐ jiàn shēng yě ; màn gēn zhě , mù zhī suǒ yǐ chí shēng yě 。 dé yě zhě , rén zhī suǒ yǐ jiàn shēng yě ; lù yě zhě , rén zhī suǒ yǐ chí shēng yě 。 jīn jiàn yú lǐ zhě , qí chí lù yě jiǔ , gù yuē :" shēn qí gēn 。" tǐ qí dào zhě , qí shēng rì cháng , gù yuē :" gù qí dǐ 。" dǐ gù , zé shēng zhǎng ; gēn shēn , zé shì jiǔ , gù yuē :" shēn qí gēn , gù qí dǐ , cháng shēng jiǔ shì zhī dào yě 。"

gōng rén shù biàn yè zé shī qí gōng , zuò zhě shù yáo xǐ zé wáng qí gōng 。 yī rén zhī zuò , rì wáng bàn rì , shí rì zé wáng wǔ rén zhī gōng yǐ ; wàn rén zhī zuò , rì wáng bàn rì , shí rì zé wáng wǔ wàn rén zhī gōng yǐ 。 rán zé shù biàn yè zhě , qí rén mí zhòng , qí kuī mí dà yǐ 。 fán fǎ lìng gèng zé lì hài yì , lì hài yì zé mín wù biàn , mín wù biàn wèi zhī biàn yè 。 gù yǐ lǐ guān zhī , shì dà zhòng ér shù yáo zhī , zé shǎo chéng gōng ; cáng dà qì ér shù xǐ zhī , zé duō bài shāng ; pēng xiǎo xiān ér shù náo zhī , zé zéi qí zǎi ; zhì dà guó ér shù biàn fǎ , zé mín kǔ zhī 。 shì yǐ yǒu dào zhī jūn guì jìng , bù zhòng biàn fǎ 。 gù yuē :" zhì dà guó zhě ruò pēng xiǎo xiān 。"

rén chù jí zé guì yī , yǒu huò zé wèi guǐ 。 shèng rén zài shàng , zé mín shǎo yù ; mín shǎo yù , zé xuè qì zhì ér jǔ dòng lǐ ; jǔ dòng lǐ zé shǎo huò hài 。 fū nèi wú cuó jū dàn zhì zhī hài , ér wài wú xíng fá fǎ zhū zhī huò zhě , qí qīng tián guǐ yě shèn 。 gù yuē :" yǐ dào lì tiān xià , qí guǐ bù shén 。" zhì shì zhī mín , bù yǔ guǐ shén xiāng hài yě 。 gù yuē :" fēi qí guǐ bù shén yě , qí shén bù shāng rén yě 。" guǐ suì yě jí rén zhī wèi guǐ shāng rén , rén zhú chú zhī zhī wèi rén shāng guǐ yě 。 mín fàn fǎ lìng zhī wèi mín shāng shàng , shàng xíng lù mín zhī wèi shàng shāng mín 。 mín bù fàn fǎ , zé shàng yì bù xíng xíng ; shàng bù xíng xíng zhī wèi shàng bù shāng rén , gù yuē :" shèng rén yì bù shāng mín 。" shàng bù yǔ mín xiāng hài , ér rén bù yǔ guǐ xiāng shāng , gù yuē :" liǎng bù xiāng shāng 。" mín bù gǎn fàn fǎ , zé shàng nèi bù yòng xíng fá , ér wài bù shì lì qí chǎn yè 。 shàng nèi bù yòng xíng fá , ér wài bù shì lì qí chǎn yè , zé mín fān xī 。 mín fān xī ér chù jī shèng 。 mín fān xī ér chù jī shèng zhī wèi yǒu dé 。 fán suǒ wèi suì zhě , hún pò qù ér jīng shén luàn , jīng shén luàn zé wú dé 。 guǐ bù suì rén zé hún pò bù qù , hún pò bù qù ér jīng shén bù luàn , jīng shén bù luàn zhī wèi yǒu dé 。 shàng shèng chù jī ér guǐ bù luàn qí jīng shén , zé dé jìn zài yú mín yǐ 。 gù yuē :" liǎng bù xiāng shāng , zé dé jiāo guī yān 。" yán qí dé shàng xià jiāo shèng ér jù guī yú mín yě 。

yǒu dào zhī jūn , wài wú yuàn chóu yú lín dí , ér nèi yǒu dé zé yú rén mín 。 fū wài wú yuàn chóu yú lín dí zhě , qí yù zhū hóu yě wài yǒu lǐ yì 。 nèi yǒu dé zé yú rén mín zhě , qí zhì rén shì yě wù běn 。 yù zhū hóu yǒu lǐ yì , zé yì xī qǐ ; zhì mín shì wù běn , zé yín shē zhǐ 。 fán mǎ zhī suǒ yǐ dà yòng zhě , wài gōng jiǎ bīng ér nèi gěi yín shē yě 。 jīn yǒu dào zhī jūn , wài xī yòng jiǎ bīng , ér nèi jìn yín shē 。 shàng bù shì mǎ yú zhàn dòu zhú běi , ér mín bù yǐ mǎ yuǎn tōng yín wù , suǒ jī lì wéi tián chóu 。 jī lì yú tián chóu , bì qiě fèn guàn 。 gù yuē :" tiān xià yǒu dào , què zǒu mǎ yǐ fèn yě 。"

rén jūn wú dào , zé nèi bào nüè qí mín ér wài qīn qī qí lín guó 。 nèi bào nüè , zé mín chǎn jué ; wài qīn qī , zé bīng shù qǐ 。 mín chǎn jué , zé chù shēng shǎo ; bīng shù qǐ , zé shì zú jìn 。 chù shēng shǎo , zé róng mǎ fá ; shì zú jìn , zé jūn wēi dài 。 róng mǎ fá zé jiāng mǎ chū ; jūn wēi dài , zé jìn chén yì 。 mǎ zhě , jūn zhī dà yòng ; jiāo zhě , yán qí jìn yě 。 jīn suǒ yǐ gěi jūn zhī jù yú xū mǎ jìn chén 。 gù yuē :" tiān xià wú dào , róng mǎ shēng yú jiāo yǐ 。"

rén yǒu yù , zé jì huì luàn ; jì huì luàn , ér yǒu yù shèn ; yǒu yù shèn , zé xié xīn shèng ; xié xīn shèng , zé shì jīng jué ; shì jīng jué , zé huò nán shēng 。 yóu shì guān zhī , huò nán shēng yú xié xīn , xié xīn yòu yú kě yù 。 kě yù zhī lèi , jìn zé jiào liáng mín wéi jiān , tuì zé lìng shàn rén yǒu huò 。 jiān qǐ , zé shàng qīn ruò jūn ; huò zhì , zé mín rén duō shāng 。 rán zé kě yù zhī lèi , shàng qīn ruò jūn ér xià shāng rén mín 。 fū shàng qīn ruò jūn ér xià shāng rén mín zhě , dà zuì yě 。 gù yuē :" huò mò dà yú kě yù 。" shì yǐ shèng rén bù yǐn wǔ sè , bù yín yú shēng yuè ; míng jūn jiàn wán hǎo ér qù yín lì 。

rén wú máo yǔ , bù yī zé bù fàn hán ; shàng bù shǔ tiān ér xià bù zhuó dì , yǐ cháng wèi wéi gēn běn , bù shí zé bù néng huó ; shì yǐ bù miǎn yú yù lì zhī xīn 。 yù lì zhī xīn bù chú , qí shēn zhī yōu yě 。 gù shèng rén yī zú yǐ fàn hán , shí zú yǐ chōng xū , zé bù yōu yǐ 。 zhòng rén zé bù rán , dà wéi zhū hóu , xiǎo yú qiān jīn zhī zī , qí yù dé zhī yōu bù chú yě 。 xū mí yǒu miǎn , sǐ zuì shí huó , jīn bù zhī zú zhě zhī yōu zhōng shēn bù jiě 。 gù yuē :" huò mò dà yú bù zhī zú 。"

gù yù lì shèn yú yōu , yōu zé jí shēng ; jí shēng ér zhì huì shuāi ; zhì huì shuāi , zé shī dù liàng ; shī dù liàng , zé wàng jǔ dòng ; wàng jǔ dòng , zé huò hài zhì ; huò hài zhì ér jí yīng nèi ; jí yīng nèi , zé tòng , huò báo wài ; zé kǔ 。 kǔ tòng zá yú cháng wèi zhī jiān ; kǔ tòng zá yú cháng wèi zhī jiān , zé shāng rén yě cǎn 。 cǎn zé tuì ér zì jiù , tuì ér zì jiù yě shēng yú yù lì 。 gù yuē :" jiù mò cǎn yú yù lì 。"

dào zhě , wàn wù zhī suǒ rán yě , wàn lǐ zhī suǒ jī yě 。 lǐ zhě , chéng wù zhī wén yě ; dào zhě , wàn wù zhī suǒ yǐ chéng yě 。 gù yuē :" dào , lǐ zhī zhě yě 。" wù yǒu lǐ , bù kě yǐ xiāng báo ; wù yǒu lǐ bù kě yǐ xiāng báo , gù lǐ zhī wéi wù zhī zhì 。 wàn wù gè yì lǐ , wàn wù gè yì lǐ ér dào jìn 。 jī wàn wù zhī lǐ , gù bù de bù huà ; bù de bù huà , gù wú cháng cāo 。 wú cháng cāo , shì yǐ sǐ shēng qì bǐng yān , wàn zhì zhēn zhuó yān , wàn shì fèi xīng yān 。 tiān dé zhī yǐ gāo , dì dé zhī yǐ cáng , wéi dòu dé zhī yǐ chéng qí wēi , rì yuè dé zhī yǐ héng qí guāng , wǔ cháng dé zhī yǐ cháng qí wèi , liè xīng dé zhī yǐ duān qí xíng , sì shí dé zhī yǐ yù qí biàn qì , xuān yuán dé zhī yǐ shàn sì fāng , chì sōng dé zhī yǔ tiān dì tǒng , shèng rén dé zhī yǐ chéng wén zhāng 。 dào , yǔ yáo 、 shùn jù zhì , yǔ jiē yú jù kuáng , yǔ jié 、 zhòu jù miè , yǔ tāng 、 wǔ jù chāng 。 yǐ wéi jìn hū , yóu yú sì jí ; yǐ wéi yuǎn hū , cháng zài wú cè ; yǐ wéi àn hū , qí guāng zhāo zhāo ; yǐ wéi míng hū , qí wù míng míng ; ér gōng chéng tiān dì , hé huà léi tíng , yǔ nèi zhī wù , shì zhī yǐ chéng 。 fán dào zhī qíng , bù zhì bù xíng , róu ruò suí shí , yǔ lǐ xiāng yìng 。 wàn wù dé zhī yǐ sǐ , dé zhī yǐ shēng ; wàn shì dé zhī yǐ bài , dé zhī yǐ chéng 。 dào pì zhū ruò shuǐ , nì zhě duō yǐn zhī jí sǐ , kě zhě shì yǐn zhī jí shēng ; pì zhī ruò jiàn jǐ , yú rén yǐ xíng fèn zé huò shēng , shèng rén yǐ zhū bào zé fú chéng 。 gù dé zhī yǐ sǐ , dé zhī yǐ shēng , dé zhī yǐ bài , dé zhī yǐ chéng 。

rén xī jiàn shēng xiàng yě , ér dé sǐ xiàng zhī gǔ , àn qí tú yǐ xiǎng qí shēng yě , gù zhū rén zhī suǒ yǐ yì xiǎng zhě jiē wèi zhī " xiàng " yě 。 jīn dào suī bù kě dé wén jiàn , shèng rén zhí qí jiàn gōng yǐ chù jiàn qí xíng , gù yuē :" wú zhuàng zhī zhuàng , wú wù zhī xiàng "。

fán lǐ zhě , fāng yuán 、 duǎn cháng 、 cū mí 、 jiān cuì zhī fēn yě , gù lǐ dìng ér hòu kě dé dào yě 。 gù dìng lǐ yǒu cún wáng , yǒu sǐ shēng , yǒu shèng shuāi 。 fū wù zhī yī cún yī wáng , zhà sǐ zhà sǐ , chū shèng ér hòu shuāi zhě , bù kě wèi cháng 。 wéi fū yǔ tiān dì zhī pōu pàn yě jù shēng , zhì tiān dì zhī xiāo sàn yě bù sǐ bù shuāi zhě wèi " cháng "。 ér cháng zhě , wú yōu yì , wú dìng lǐ 。 wú dìng lǐ , fēi zài yú cháng suǒ , shì yǐ bù kě dào yě 。 shèng rén guān qí xuán xū , yòng qí zhōu xíng , qiáng zì zhī yuē " dào ", rán ér kě lùn 。 gù yuē :" dào zhī kě dào , fēi cháng dào yě "。

rén shǐ yú shēng ér zú yú sǐ 。 shǐ zhī wèi chū , zú zhī wèi rù 。 gù yuē :" chū shēng rù sǐ "。 rén zhī shēn sān bǎi liù shí jié , sì zhī 、 jiǔ qiào qí dà jù yě 。 sì zhī jiǔ qiào shí yǒu sān zhě , shí yǒu sān zhě zhī dòng jìng jìn shǔ yú shēng yān 。 shǔ zhī wèi tú yě , gù yuē : shēng zhī tú yě shí yǒu sān zhě 。 zhì sǐ yě , shí yǒu sān jù zhě jiē hái ér shǔ zhī yú sǐ , sǐ zhī tú yì yǒu shí sān 。" gù yuē :" shēng zhī tú shí yǒu sān , sǐ zhī tú shí yǒu sān 。" fán mín zhī shēng shēng ér hé gù dòng , dòng jìn zé sǔn yě ; ér dòng bù zhǐ , shì sǔn ér bù zhǐ yě 。 sǔn ér bù zhǐ zé shēng jìn , shēng jìn zhī wèi sǐ , zé shí yǒu sān jù zhě jiē wéi sǐ sǐ de yě 。 gù yuē :" mín zhī shēng , shēng ér dòng , dòng jiē zhī sǐ dì , yì shí yǒu sān 。"

shì yǐ shèng rén ài jīng shén ér guì chù jìng 。 bù ài jīng shén bù guì chù jìng , cǐ shèn dà yú sì hǔ zhī hài 。 fū sì hǔ yǒu yù , dòng jìng yǒu shí 。 bì qí yù , shěng qí shí , zé miǎn qí sì hǔ zhī hài yǐ 。 mín dú zhī sì hǔ zhī yǒu zhǎo jiǎo yě , ér mò zhī wàn wù zhī jìn yǒu zhǎo jiǎo yě , bù miǎn yú wàn wù zhī hài 。 hé yǐ lùn zhī ? shí yǔ jiàng jí , kuàng yě xián jìng , ér yǐ hūn chén fàn shān chuān , zé fēng lù zhī zhǎo jiǎo hài zhī 。 shì shàng bù zhōng , qīng fàn jìn lìng , zé xíng fǎ zhī zhǎo jiǎo hài zhī 。 chù xiāng bù jié , zēng ài wú dù , zé zhēng dòu zhī zhǎo jiǎo hài zhī 。 shì yù wú xiàn , dòng jìng bù jié , zé cuó jū zhī zhǎo jiǎo hài zhī 。 hǎo yòng qí sī zhì ér qì dào lǐ , zé gāng luó zhī zhǎo jiǎo hài zhī 。 sì hǔ yǒu yù , ér wàn hài yǒu yuán , bì qí yù , sāi qí yuán , zé miǎn yú zhū hài yǐ 。 fán bīng gé zhě , suǒ yǐ bèi hài yě 。 chóng shēng zhě , suī rù jūn wú fèn zhēng zhī xīn ; wú fèn zhēng zhī xīn , zé wú suǒ yòng jiù hài zhī bèi 。 cǐ fēi dú wèi yě chǔ zhī jūn yě 。 shèng rén zhī yóu shì yě , wú hài rén zhī xīn , wú hài rén zhī xīn , zé bì wú rén hài , wú rén hài , zé bù bèi rén 。 gù yuē :" lù xíng bù yù sì hǔ 。" rù shān bù tè bèi yǐ jiù hài , gù yuē :" rù jūn bù bèi jiǎ bīng 。" yuǎn zhū hài , gù yuē " sì wú suǒ tóu qí jiǎo , hǔ páo  dǐ wò Γ páo  tiē cóng xiǎo ?quot; bù shè bèi ér bì wú hài , tiān dì zhī dào lǐ yě 。 tǐ tiān dì zhī dào , gù yuē :" wú sǐ dì yān 。" dòng wú sǐ dì , ér wèi zhī " shàn shè shēng " yǐ 。

ài zi zhě cí yú zi , chóng shēng zhě cí yú shēn , guì gōng zhě cí yú shì 。 cí mǔ zhī yú ruò zǐ yě , wù zhì qí fú ; wù zhì qí fú , zé shì chú qí huò ; shì chú qí huò , zé sī lǜ shú ; sī lǜ shú , zé dé shì lǐ ; dé shì lǐ , zé bì chéng gōng ; bì chéng ; gōng , zé qí xíng zhī yě bù yí ; bù yí zhī wèi yǒng 。 shèng rén zhī yú wàn shì yě , jìn rú cí mǔ zhī wéi ruò zǐ lǜ yě , gù jiàn bì xíng zhī dào 。 jiàn bì xíng zhī dào zé qí cóng shì yì bù yí ; bù yí zhī wèi yǒng 。 bù yí shēng yú cí , gù yuē :" cí , gù néng yǒng 。"

zhōu gōng yuē :" dōng rì zhī bì dòng yě bù gù , zé chūn xià zhī zhǎng cǎo mù yě bù mào 。" tiān dì bù néng cháng chǐ cháng fèi , ér kuàng yú rén hū ? gù wàn wù bì yǒu shèng shuāi , wàn shì bì yǒu chí zhāng , guó jiā bì yǒu wén wǔ , guān zhì bì yǒu shǎng fá 。 shì yǐ zhì shì jiǎn yòng qí cái zé jiā fù , shèng rén ài bǎo qí shén zé jīng shèng , rén jūn zhòng zhàn qí zú zé mín zhòng , mín zhòng zé guó guǎng 。 shì yǐ jǔ zhī yuē :" jiǎn , gù néng guǎng 。"

fán wù zhī yǒu xíng zhě yì cái yě , yì gē yě 。 hé yǐ lùn zhī ? yǒu xíng , zé yǒu duǎn cháng ; yǒu duǎn cháng , zé yǒu xiǎo dà ; yǒu xiǎo dà , zé yǒu fāng yuán ; yǒu fāng yuán , zé yǒu jiān cuì ; yǒu jiān cuì , zé yǒu qīng zhòng ; yǒu qīng zhòng , zé yǒu bái hēi 。 duǎn cháng 、 dà xiǎo 、 fāng yuán 、 jiān cuì 、 qīng zhòng 、 bái hēi zhī wèi lǐ 。 lǐ dìng ér wù yì gē yě 。 gù yì yú dà tíng ér hòu yán zé lì , quán yì zhī shì zhī zhī yǐ 。 gù yù chéng fāng yuán ér suí qí guī jǔ , zé wàn shì zhī gōng xíng yǐ 。 ér wàn wù mò bù yǒu guī jǔ , yì yán zhī shì , jì huì guī jǔ yě 。 shèng rén jìn suí yú wàn wù zhī guī jǔ , gù yuē :" bù gǎn wéi tiān xià xiān 。" bù gǎn wéi tiān xià xiān , zé shì wú bù shì , gōng wú bù gōng , ér yì bì gài shì , yù wú chù dà guān , qí kě de hū ? chù dà guān zhī wèi wéi chéng shì cháng 。 shì yǐ gù yuē :" bù gǎn wéi tiān xià xiān , gù néng wéi chéng shì cháng 。"

cí yú zǐ zhě bù gǎn jué yī shí , cí yú shēn zhě bù gǎn lí fǎ dù , cí yú fāng yuán zhě bù gǎn shè guī jǔ 。 gù lín bīng ér cí yú shì lì zé zhàn shèng dí , cí yú qì xiè zé chéng jiān gù 。 gù yuē :" cí , yú zhàn zé shèng , yǐ shǒu zé gù 。" fū néng zì quán yě ér jìn suí yú wàn wù zhī lǐ zhě , bì qiě yǒu tiān shēng 。 tiān shēng yě zhě , shēng xīn yě , gù tiān xià zhī dào jìn zhī shēng yě 。 ruò yǐ cí wèi zhī yě , shì bì wàn quán , ér jǔ wú bù dàng , zé wèi zhī bǎo yǐ 。 gù yuē :" wú yǒu sān bǎo , chí ér bǎo zhī 。"

shū zhī suǒ wèi " dà dào " yě zhě , duān dào yě 。 suǒ wèi " mào shī " yě zhě , xié dào yě 。 suǒ wèi " jìng dà " yě zhě , jiā lì yě 。 jiā lì yě zhě , xié dào zhī fēn yě 。" cháo shèn chú " yě zhě , yù sòng fán yě 。 yù sòng fán , zé tián huāng ; tián huāng , zé fǔ cāng xū ; fǔ cāng xū , zé guó pín ; guó pín , ér mín sú yín chǐ ; mín sú yín chǐ , zé yī shí zhī yè jué ; yī shí zhī yè jué , zé mín bù de wú shì qiǎo zhà ; shì qiǎo zhà , zé zhī cǎi wén ; zhī cǎi wén zhī wèi " fú wén cǎi "。 yù sòng fán cāng lǐn xū , ér yǒu yǐ yín chǐ wéi sú , zé guó zhī shāng yě , ruò yǐ lì jiàn cì zhī 。 gù yuē :" dài lì jiàn 。" zhū fū shì zhì gù yǐ zhì yú shāng guó zhě , qí sī jiā bì fù ; sī jiā bì fù , gù yuē :" zī huò yǒu yú 。" guó yǒu ruò shì zhě , zé yú mín bù de wú shù ér xiào zhī ; xiào zhī , zé xiǎo dào shēng 。 yóu shì guān zhī , dà jiān zuò zé xiǎo dào suí , dà jiān chàng zé xiǎo dào hé 。 yú yě zhě , wǔ shēng zhī zhǎng zhě yě , gù yú xiān zé zhōng sè jiē suí , yú chàng zé zhū lè jiē hé 。 jīn dà jiān zuò zé sú zhī mín chàng , sú zhī mín chàng zé xiǎo dào bì hé 。 gù " fú wén cǎi , dài lì jiàn , yàn yǐn shí , ér huò zī yǒu yú zhě , shì zhī wèi dào yú yǐ 。"

rén wú yú zhì , mò bù yǒu qū shè 。 tián dàn píng ān , mò bù zhī huò fú zhī suǒ yóu lái 。 dé yú hǎo è , chù yú yín wù , ér hòu biàn luàn 。 suǒ yǐ rán zhě , yǐn yú wài wù , luàn yú wán hǎo yě 。 tián dàn yǒu qū shè zhī yì , píng ān zhī huò fú zhī jì 。 ér jīn yě wán hǎo biàn zhī , wài wù yǐn zhī ; yǐn zhī ér wǎng , gù yuē " bá "。 zhì shèng rén bù rán : yī jiàn qí qū shè , suī jiàn suǒ hǎo zhī wù , néng yǐn , bù néng yǐn zhī wèi " bù bá "; yī yú qí qíng , suī yǒu kě yù zhī lèi , shén bù wèi dòng , shén bù wèi dòng zhī wèi " bù tuō "。 wéi rén zǐ sūn zhě , tǐ cǐ dào yǐ shǒu zōng miào , zōng miào bù miè zhī wèi " jì sì bù jué "。 shēn yǐ jī jīng wéi dé , jiā yǐ zī cái wéi dé , xiāng guó tiān xià jiē yǐ mín wéi dé 。 jīn zhì shēn ér wài wù bù néng luàn qí jīng shén , gù yuē :" xiū zhī shēn , qí dé nǎi zhēn 。" zhēn zhě , shèn zhī gù yě 。 zhì jiā zhě , wú yòng zhī wù bù néng dòng qí jì , zé zī yǒu yú , gù yuē :" xiū zhī jiā , qí dé yǒu yú 。" zhì xiāng zhě xíng cǐ jié , zé jiā zhī yǒu yú zhě yì zhòng , gù yuē :" xiū zhī xiāng , qí dé nǎi cháng 。" zhì bāng zhě xíng cǐ jié , zé xiāng zhī yǒu dé zhě yì zhòng , gù yuē :" xiū zhī bāng , qí dé nǎi fēng 。" lì tiān xià zhě xíng cǐ jié , zé mín zhī shēng mò bù shòu qí zé , gù yuē :" xiū zhī tiān xià , qí dé nǎi pǔ 。" xiū shēn zhě yǐ cǐ bié jūn zǐ xiǎo rén , zhì xiāng zhì bāng lì tiān xià zhě míng yǐ cǐ kē shì guān xī hào , zé wàn bù shī yī 。 gù yuē :" yǐ shēn guān shēn , yǐ jiā guān jiā , yǐ xiāng guān xiāng , yǐ bāng guān bāng , yǐ tiān xià guān tiān xià 。 wú xī yǐ zhī tiān xià zhī rán yě ? yǐ cǐ 。"

为您推荐:韩非子解老原文及翻译