廉耻文言文拼音版

雕龙文库 分享 时间: 收藏本文

廉耻文言文拼音版

廉耻文言文注音版

《 廉lián耻chǐ 》

《 五wǔ代dài史shǐ · 冯féng道dào传zhuàn 》 论lùn曰yuē : 礼lǐ义yì廉lián耻chǐ , 国guó之zhī四sì维wéi , 四sì维wéi不bù张zhāng , 国guó乃nǎi灭miè亡wáng 。 善shàn乎hū , 管guǎn生shēng之zhī能néng言yán也yě ! 礼lǐ义yì , 治zhì人rén之zhī大dà法fǎ ; 廉lián耻chǐ , 立lì人rén之zhī大dà节jié ; 盖gài不bù廉lián则zé无wú所suǒ不bù取qǔ , 不bù耻chǐ则zé无wú所suǒ不bù为wéi 。 人rén而ér如rú此cǐ , 则zé祸huò败bài乱luàn亡wáng , 亦yì无wú所suǒ不bù至zhì ; 况kuàng为wèi大dà臣chén而ér无wú所suǒ不bù取qǔ , 无wú所suǒ不bù为wéi , 则zé天tiān下xià其qí有yǒu不bù乱luàn , 国guó家jiā其qí有yǒu不bù亡wáng者zhě乎hū ? 然rán而ér四sì者zhě之zhī中zhōng , 耻chǐ尤yóu为wéi要yào。 故gù夫fū子zǐ之zhī论lùn士shì , 曰yuē :“ 行xíng己jǐ有yǒu耻chǐ 。” 孟mèng子zǐ曰yuē :“ 人rén不bù可kě以yǐ无wú耻chǐ 。 无wú耻chǐ之zhī耻chǐ , 无wú耻chǐ矣yǐ 。” 又yòu曰yuē :“ 耻chǐ之zhī于yú人rén大dà矣yǐ , 为wèi机jī变biàn之zhī巧qiǎo者zhě , 无wú所suǒ用yòng耻chǐ焉yān 。” 所suǒ以yǐ然rán者zhě , 人rén之zhī不bù廉lián , 而ér至zhì于yú悖bèi礼lǐ犯fàn义yì , 其qí原yuán皆jiē生shēng于yú无wú耻chǐ也yě 。 故gù士shì大dà夫fū之zhī无wú耻chǐ , 是shì谓wèi国guó耻chǐ 。

 吾wú观guān三sān代dài以yǐ下xià , 世shì衰shuāi道dào微wēi , 弃qì礼lǐ义yì , 捐juān廉lián耻chǐ , 非fēi一yī朝zhāo一yī夕xī之zhī故gù 。 然rán而ér松sōng柏bǎi后hòu凋diāo于yú岁suì寒hán , 鸡jī鸣míng不bù已yǐ于yú风fēng雨yǔ , 彼bǐ昏hūn之zhī日rì , 固gù未wèi尝cháng无wú独dú醒xǐng之zhī人rén也yě ! 顷qǐng读dú 《 颜yán氏shì家jiā训xùn 》 有yǒu云yún :“ 齐qí朝cháo一yī士shì夫fū尝cháng谓wèi吾wú曰yuē :‘ 我wǒ有yǒu一yī儿ér , 年nián已yǐ十shí七qī , 颇pō晓xiǎo书shū疏shū , 教jiāo其qí鲜xiān卑bēi语yǔ , 及jí弹tán琵pí琶pá , 稍shāo欲yù通tōng解jiě , 以yǐ此cǐ伏fú事shì公gōng卿qīng , 无wú不bù宠chǒng爱ài 。’ 吾wú时shí俯fǔ而ér不bù答dá 。 异yì哉zāi , 此cǐ人rén之zhī教jiào子zǐ也yě ! 若ruò由yóu此cǐ业yè自zì致zhì卿qīng相xiàng , 亦yì不bù愿yuàn汝rǔ曹cáo为wéi之zhī 。” 嗟jiē乎hū ! 之zhī推tuī不bù得dé已yǐ而ér仕shì于yú乱luàn世shì , 犹yóu为wèi此cǐ言yán , 尚shàng有yǒu 《 小xiǎo宛wǎn 》 诗shī人rén之zhī意yì , 彼bǐ阉yān然rán媚mèi于yú世shì者zhě , 能néng无wú媿kuì哉zāi !

 罗luó仲zhòng素sù曰yuē : 教jiào化huà者zhě朝cháo廷tíng之zhī先xiān务wù , 廉lián耻chǐ者zhě士shì人rén之zhī美měi节jié ; 风fēng俗sú者zhě天tiān下xià之zhī大dà事shì 。 朝cháo廷tíng有yǒu教jiào化huà , 则zé士shì人rén有yǒu廉lián耻chǐ ; 士shì人rén有yǒu廉lián耻chǐ , 则zé天tiān下xià有yǒu风fēng俗sú 。

 古gǔ人rén治zhì军jūn之zhī道dào , 未wèi有yǒu不bù本běn于yú廉lián耻chǐ者zhě 。《 吴wú子zi 》 曰yuē :“ 凡fán制zhì国guó治zhì军jūn , 必bì教jiào之zhī以yǐ礼lǐ , 励lì之zhī以yǐ义yì , 使shǐ有yǒu耻chǐ也yě 。 夫fū人rén有yǒu耻chǐ , 在zài大dà足zú以yǐ战zhàn , 在zài小xiǎo足zú以yǐ守shǒu矣yǐ 。”《 尉wèi缭liáo子zi 》 言yán :“ 国guó必bì有yǒu慈cí孝xiào廉lián耻chǐ之zhī俗sú , 则zé可kě以yǐ死sǐ易yì生shēng 。” 而ér太tài公gōng对duì武wǔ王wáng :“ 将jiāng有yǒu三sān胜shèng , 一yī曰yuē礼lǐ将jiāng , 二èr曰yuē力lì将jiāng , 三sān约yuē止zhǐ欲yù将jiāng 。 故gù礼lǐ者zhě , 所suǒ以yǐ班bān朝cháo治zhì军jūn而ér兔tù苴jū之zhī武wǔ夫fū , 皆jiē本běn于yú文wén王wáng后hòu妃fēi之zhī化huà ; 岂qǐ有yǒu淫yín刍chú荛ráo , 窃qiè牛niú马mǎ , 而ér为wèi暴bào于yú百bǎi姓xìng者zhě哉zāi !”《 后hòu汉hàn书shū 》: 张zhāng奂huàn为wéi安ān定dìng属shǔ国guó都dū尉wèi ,“ 羌qiāng豪háo帅shuài感gǎn奂huàn恩ēn德dé , 上shàng马mǎ二èr十shí匹pǐ , 先xiān零líng酋qiú长zhǎng又yòu遗yí金jīn鐻jù八bā枚méi , 奂huàn并bìng受shòu之zhī , 而ér召zhào主zhǔ簿bù于yú诸zhū羌qiāng前qián , 以yǐ酒jiǔ酹lèi地dì曰yuē:‘ 使shǐ马mǎ如rú羊yáng , 不bù以yǐ入rù廐jiù ; 使shǐ金jīn如rú粟sù , 不bù以yǐ入rù怀huái 。’ 悉xī以yǐ金jīn马mǎ还hái之zhī 。 羌qiāng性xìng贪tān而ér贵guì吏lì清qīng , 前qián有yǒu八bā都dū尉wèi率lǜ好hǎo财cái货huò , 为wéi所suǒ患huàn苦kǔ , 及jí奂huàn正zhèng身shēn洁jié己jǐ , 威wēi化huà大dà行xíng ”。 呜wū呼hū ! 自zì古gǔ以yǐ来lái , 边biān事shì之zhī败bài , 有yǒu不bù始shǐ于yú贪tān求qiú者zhě哉zāi ? 吾wú于yú辽liáo东dōng之zhī事shì有yǒu感gǎn 。

 杜dù子zǐ美měi诗shī : 安ān得dé廉lián颇pō将jiāng , 三sān军jūn同tóng晏yàn眠mián ! 一yī本běn作zuò “ 廉lián耻chǐ将jiāng ”。 诗shī人rén之zhī意yì , 未wèi必bì及jí此cǐ , 然rán吾wú观guān 《 唐táng书shū 》, 言yán王wáng佖bì为wéi武wǔ灵líng节jié度dù使shǐ , 先xiān是shì , 土tǔ蕃fān欲yù成chéng乌wū兰lán桥qiáo , 每měi于yú河hé壖ruán先xiān贮zhù材cái木mù , 皆jiē为wéi节jié帅shuài遣qiǎn人rén潜qián载zài之zhī , 委wěi于yú河hé流liú , 终zhōng莫mò能néng成chéng 。 蕃fān人rén知zhī佖bì贪tān而ér无wú谋móu , 先xiān厚hòu遗yí之zhī , 然rán后hòu并bìng役yì成chéng桥qiáo , 仍réng筑zhù月yuè城chéng守shǒu之zhī 。 自zì是shì朔shuò方fāng御yù寇kòu不bù暇xiá, 至zhì今jīn为wéi患huàn , 由yóu佖bì之zhī黩dú货huò也yě 。 故gù贪tān夫fū为wèi帅shuài而ér边biān城chéng晚wǎn开kāi 。 得dé此cǐ意yì者zhě , 郢yǐng书shū燕yàn说shuō , 或huò可kě以yǐ治zhì国guó乎hū !

廉耻文言文拼音版

《 lián chǐ 》

《廉耻》

《 wǔ dài shǐ · féng dào zhuàn 》 lùn yuē : lǐ yì lián chǐ , guó zhī sì wéi , sì wéi bù zhāng , guó nǎi miè wáng 。 shàn hū , guǎn shēng zhī néng yán yě ! lǐ yì , zhì rén zhī dà fǎ ; lián chǐ , lì rén zhī dà jié ; gài bù lián zé wú suǒ bù qǔ , bù chǐ zé wú suǒ bù wéi 。 rén ér rú cǐ , zé huò bài luàn wáng , yì wú suǒ bù zhì ; kuàng wèi dà chén ér wú suǒ bù qǔ , wú suǒ bù wéi , zé tiān xià qí yǒu bù luàn , guó jiā qí yǒu bù wáng zhě hū ? rán ér sì zhě zhī zhōng , chǐ yóu wéi yào 。 gù fū zǐ zhī lùn shì , yuē :“ xíng jǐ yǒu chǐ 。” mèng zǐ yuē :“ rén bù kě yǐ wú chǐ 。 wú chǐ zhī chǐ , wú chǐ yǐ 。” yòu yuē :“ chǐ zhī yú rén dà yǐ , wèi jī biàn zhī qiǎo zhě , wú suǒ yòng chǐ yān 。” suǒ yǐ rán zhě , rén zhī bù lián , ér zhì yú bèi lǐ fàn yì , qí yuán jiē shēng yú wú chǐ yě 。 gù shì dà fū zhī wú chǐ , shì wèi guó chǐ 。

《五代史·冯道传》论曰:礼义廉耻,国之四维,四维不张,国乃灭亡。善乎,管生之能言也!礼义,治人之大法;廉耻,立人之大节;盖不廉则无所不取,不耻则无所不为。人而如此,则祸败乱亡,亦无所不至;况为大臣而无所不取,无所不为,则天下其有不乱,国家其有不亡者乎?然而四者之中,耻尤为要。故夫子之论士,曰:“行己有耻。”孟子曰:“人不可以无耻。无耻之耻,无耻矣。”又曰:“耻之于人大矣,为机变之巧者,无所用耻焉。”所以然者,人之不廉,而至于悖礼犯义,其原皆生于无耻也。故士大夫之无耻,是谓国耻。

wú guān sān dài yǐ xià , shì shuāi dào wēi , qì lǐ yì , juān lián chǐ , fēi yī zhāo yī xī zhī gù 。 rán ér sōng bǎi hòu diāo yú suì hán , jī míng bù yǐ yú fēng yǔ , bǐ hūn zhī rì , gù wèi cháng wú dú xǐng zhī rén yě ! qǐng dú 《 yán shì jiā xùn 》 yǒu yún :“ qí cháo yī shì fū cháng wèi wú yuē :‘ wǒ yǒu yī ér , nián yǐ shí qī , pō xiǎo shū shū , jiāo qí xiān bēi yǔ , jí tán pí pá , shāo yù tōng jiě , yǐ cǐ fú shì gōng qīng , wú bù chǒng ài 。’ wú shí fǔ ér bù dá 。 yì zāi , cǐ rén zhī jiào zǐ yě ! ruò yóu cǐ yè zì zhì qīng xiàng , yì bù yuàn rǔ cáo wéi zhī 。” jiē hū ! zhī tuī bù dé yǐ ér shì yú luàn shì , yóu wèi cǐ yán , shàng yǒu 《 xiǎo wǎn 》 shī rén zhī yì , bǐ yān rán mèi yú shì zhě , néng wú kuì zāi !

吾观三代以下,世衰道微,弃礼义,捐廉耻,非一朝一夕之故。然而松柏后凋于岁寒,鸡鸣不已于风雨,彼昏之日,固未尝无独醒之人也!顷读《颜氏家训》有云:“齐朝一士夫尝谓吾曰:‘我有一儿,年已十七,颇晓书疏,教其鲜卑语,及弹琵琶,稍欲通解,以此伏事公卿,无不宠爱。’吾时俯而不答。异哉,此人之教子也!若由此业自致卿相,亦不愿汝曹为之。”嗟乎!之推不得已而仕于乱世,犹为此言,尚有《小宛》诗人之意,彼阉然媚于世者,能无媿哉!

luó zhòng sù yuē : jiào huà zhě cháo tíng zhī xiān wù , lián chǐ zhě shì rén zhī měi jié ; fēng sú zhě tiān xià zhī dà shì 。 cháo tíng yǒu jiào huà , zé shì rén yǒu lián chǐ ; shì rén yǒu lián chǐ , zé tiān xià yǒu fēng sú 。

罗仲素曰:教化者朝廷之先务,廉耻者士人之美节;风俗者天下之大事。朝廷有教化,则士人有廉耻;士人有廉耻,则天下有风俗。

gǔ rén zhì jūn zhī dào , wèi yǒu bù běn yú lián chǐ zhě 。《 wú zi 》 yuē :“ fán zhì guó zhì jūn , bì jiào zhī yǐ lǐ , lì zhī yǐ yì , shǐ yǒu chǐ yě 。 fū rén yǒu chǐ , zài dà zú yǐ zhàn , zài xiǎo zú yǐ shǒu yǐ 。”《 wèi liáo zi 》 yán :“ guó bì yǒu cí xiào lián chǐ zhī sú , zé kě yǐ sǐ yì shēng 。” ér tài gōng duì wǔ wáng :“ jiāng yǒu sān shèng , yī yuē lǐ jiāng , èr yuē lì jiāng , sān yuē zhǐ yù jiāng 。 gù lǐ zhě , suǒ yǐ bān cháo zhì jūn ér tù jū zhī wǔ fū , jiē běn yú wén wáng hòu fēi zhī huà ; qǐ yǒu yín chú ráo , qiè niú mǎ , ér wèi bào yú bǎi xìng zhě zāi !”《 hòu hàn shū 》: zhāng huàn wéi ān dìng shǔ guó dū wèi ,“ qiāng háo shuài gǎn huàn ēn dé , shàng mǎ èr shí pǐ , xiān líng qiú zhǎng yòu yí jīn jù bā méi , huàn bìng shòu zhī , ér zhào zhǔ bù yú zhū qiāng qián , yǐ jiǔ lèi dì yuē :‘ shǐ mǎ rú yáng , bù yǐ rù jiù ; shǐ jīn rú sù , bù yǐ rù huái 。’ xī yǐ jīn mǎ hái zhī 。 qiāng xìng tān ér guì lì qīng , qián yǒu bā dū wèi lǜ hǎo cái huò , wéi suǒ huàn kǔ , jí huàn zhèng shēn jié jǐ , wēi huà dà xíng ”。 wū hū ! zì gǔ yǐ lái , biān shì zhī bài , yǒu bù shǐ yú tān qiú zhě zāi ? wú yú liáo dōng zhī shì yǒu gǎn 。

古人治军之道,未有不本于廉耻者。《吴子》曰:“凡制国治军,必教之以礼,励之以义,使有耻也。夫人有耻,在大足以战,在小足以守矣。”《尉缭子》言:“国必有慈孝廉耻之俗,则可以死易生。”而太公对武王:“将有三胜,一曰礼将,二曰力将,三约止欲将。故礼者,所以班朝治军而兔苴之武夫,皆本于文王后妃之化;岂有淫刍荛,窃牛马,而为暴于百姓者哉!”《后汉书》:张奂为安定属国都尉,“羌豪帅感奂恩德,上马二十匹,先零酋长又遗金鐻八枚,奂并受之,而召主簿于诸羌前,以酒酹地曰:‘使马如羊,不以入廐;使金如粟,不以入怀。’悉以金马还之。羌性贪而贵吏清,前有八都尉率好财货,为所患苦,及奂正身洁己,威化大行”。呜呼!自古以来,边事之败,有不始于贪求者哉?吾于辽东之事有感。

dù zǐ měi shī : ān dé lián pō jiāng , sān jūn tóng yàn mián ! yī běn zuò “ lián chǐ jiāng ”。 shī rén zhī yì , wèi bì jí cǐ , rán wú guān 《 táng shū 》, yán wáng bì wéi wǔ líng jié dù shǐ , xiān shì , tǔ fān yù chéng wū lán qiáo , měi yú hé ruán xiān zhù cái mù , jiē wéi jié shuài qiǎn rén qián zài zhī , wěi yú hé liú , zhōng mò néng chéng 。 fān rén zhī bì tān ér wú móu , xiān hòu yí zhī , rán hòu bìng yì chéng qiáo , réng zhù yuè chéng shǒu zhī 。 zì shì shuò fāng yù kòu bù xiá , zhì jīn wéi huàn , yóu bì zhī dú huò yě 。 gù tān fū wèi shuài ér biān chéng wǎn kāi 。 dé cǐ yì zhě , yǐng shū yàn shuō , huò kě yǐ zhì guó hū !

杜子美诗:安得廉颇将,三军同晏眠!一本作“廉耻将”。诗人之意,未必及此,然吾观《唐书》,言王佖为武灵节度使,先是,土蕃欲成乌兰桥,每于河壖先贮材木,皆为节帅遣人潜载之,委于河流,终莫能成。蕃人知佖贪而无谋,先厚遗之,然后并役成桥,仍筑月城守之。自是朔方御寇不暇,至今为患,由佖之黩货也。故贪夫为帅而边城晚开。得此意者,郢书燕说,或可以治国乎!